De basisopleiding Filosofie in de praktijk is een ideale introductie voor iedereen die kennis wil nemen van een aantal filosofische vaardigheden en er zelf ervaring mee wil opdoen.

Sokrates is volgens velen de aartsvader van de westerse filosofie. Hij bestookte voorbijgangers op het centrale plein van Athene met lastige vragen en liet deze nietsvermoedende lieden op een heel praktische manier kennismaken met filosofie, of ze dat nu wilden of niet. Tijdens deze introductie tot het sokratische gesprek oefenen deelnemers met het stellen van de juiste vragen.

In acht bijeenkomsten verdiepen we ons in Yaloms opvattingen over existentiële psychotherapie en de vier levenszorgen van de mens.

Zhuangzi (vierde-derde eeuw v. Chr.) is de tweede grondtekst van het daoïsme, na de Dao-de-jing van Laozi. In deze cursus gaan we Zhuangzi’s levensvisie en oefenweg uitgebreid bespreken.

In acht bijeenkomsten verdiepen we ons in Yaloms opvattingen over existentiële psychotherapie en de vier levenszorgen van de mens.

Zhuangzi (vierde-derde eeuw v. Chr.) is de tweede grondtekst van het daoïsme, na de Dao-de-jing van Laozi. In deze cursus gaan we Zhuangzi’s levensvisie en oefenweg uitgebreid bespreken.

Waar komt de wereld van de veelheid vandaan? Met deze vraag worstelden de (neo)platoonse mystieke filosofen. Zij poneerden een diepere laag of bron, die achter de bonte verzameling van verschijnselen schuilgaat. De hellenistische wijsgeer Plotinus noemde dit mysterie het Ene, omdat het alle dingen heeft voortgebracht maar zelf onaantastbaar en ondeelbaar is. Opvallend genoeg bogen zijn Indiase collega’s zich over dezelfde vraag. Zij speculeerden over het onzichtbare Brahman, dat alle dingen doordringt en draagt. De mens kan zich met deze…

Je hebt al enkele stappen gezet in je loopbaan en zoekt nu de sleutel om meer zin en betekenis te kunnen geven aan je werk en dat van anderen in je organisatie. In deze filosofische beroepsopleiding leer je ruimte te maken voor zingeving, vrijheid en verantwoordelijkheid, betekenis en kwaliteit.

Heeft denken nut? Hoe verhoudt ons denken zich tot ons handelen? Leidt gedachteloosheid tot het kwaad? Om vragen als deze te kunnen beantwoorden, put Arendt uit de rijke geschiedenis van de filosofie.

De stoïcijnse filosofen (Epictetus, Seneca) gaan ervan uit dat lastige emoties, die ons in de weg staan, ontstaan door onze eigen irrationele gedachten. Hoe bestrijden we die irrationele gedachten? Waarom zijn ze irrationeel? Welke denkfout maken we als we boos zijn of schuldgevoel hebben? We maken kennis met het stoïcijnse gedachtegoed en met de Rationeel-Emotieve Theorie, die daarop is gebaseerd.

In de tweedaagse training ‘kunst van het vragenstellen’ leert u hoe je met vragen iemand uit zijn gewone doen haalt. En hoe je met doorvragen samen bij problemen kunt stilstaan, in plaats van ze voortdurend maar op te lossen. Je leert hoe je een verschil van mening echt kunt onderzoeken in plaats van er een "werkbare consensus" uit te kneden. Je leert standpunten bevragen in plaats van te ondergraven.

Het woord ‘mystiek’ roept eerder associaties op met kluizenaars in hun grotten dan heftig liefdesverlangen. Toch kent zowel het Oosten als het Westen een traditie van bruidsmystiek, waarin de ontmoeting tussen het menselijke en het goddelijke met erotische metaforen wordt beschreven. Maak kennis met de vurige geschriften van de middeleeuwse Hadewijch en haar Indiase zielsverwanten Mirabai en Mahadevyakka, de gewaagde poëzie vol kroegmetaforen van de islamitische denker en dichter Mevlana Rumi en de hunkering naar de hoogste affectie in de liefdesdialogen uit de Renaissance. Hun werk maakt steeds op een andere manier duidelijk dat de poëtische verbeeldingskracht taal kan geven aan een domein waar de rede, wellicht blozend, voor stilvalt.

In de opleiding leer je een sokratisch gesprek op je eigen manier te begeleiden. Je maakt kennis met de theorie over wat Sokrates deed en wat de rol is van de gespreksleider. En je leert de theorie vorm te geven in wat je als begeleider doet: subtiel doorvragen op wat iemand zegt, hem uitnodigen er nog eens over na te denken, volharden in het onderzoek.

Heb je altijd al willen weten hoe het nou zit met Einstein’s relativiteitstheorie, kwantum mechanica of de snaartheorie? Ben je nieuwsgierig naar de nieuwste ontdekkingen van de natuurwetenschap? Vraag jij je ook wel eens af wat een hoogleraar theoretische fysica zich afvraagt als zij ‘s avonds in haar bed ligt en de slaap niet kan vatten? Dan is Frontiers of Physics een cursus die je nieuwsgierigheid zal voeden. De colleges zijn toegankelijk voor iedereen met een actieve belangstelling voor natuurkunde.

‘De verbeelding is een ambachtsman en bezit zowel de kunde als het gereedschap om alles te maken wat ze te denken vermag,’ schreef Theophrastus Paracelsus. Veel westerse mystieke denkers, zowel christenen, heidenen als ongelovigen, stelden de menselijke verbeelding en scheppingskracht gelijk aan het oneindig creatieve vermogen van God. Overal in de schepping, van de fysieke vereniging van vrouw en man tot de creativiteit van het genie zagen mystici de aanwezigheid van de bestaansbron. Ook in het Oosten dachten mystici na over creatief handelen vanuit de oorsprong van alle dingen. Zoals de taoïstische wijsgeren Lao Zi en Zhuangzi, die de mens paradoxaal genoeg opriepen om te handelen door niet-handelen: wei wu wei.

In deze opleiding, die bij uitstek geschikt is voor schoolleiders in het primaire onderwijs, kijken hoe we meer handen en voeten kunnen geven aan het vormingsideaal, waarbij moreel, praktisch en professioneel handelen hand in hand gaan.

In de tweedaagse training ‘kunst van het vragenstellen’ leert u hoe je met vragen iemand uit zijn gewone doen haalt. En hoe je met doorvragen samen bij problemen kunt stilstaan, in plaats van ze voortdurend maar op te lossen. Je leert hoe je een verschil van mening echt kunt onderzoeken in plaats van er een "werkbare consensus" uit te kneden. Je leert standpunten bevragen in plaats van te ondergraven.

Keuzestress is een belangrijk probleem in het dagelijks leven en de beroepspraktijk. Niets nieuws onder de zon; vanaf de oudheid tot de existentialisten in de twintigste eeuw houden filosofen zich al bezig met de vraag hoe we keuzes moeten maken als er zoveel te kiezen valt. Epicurus, Augustinus en Sartre wisten daar wel raad mee: kiezen is niet moeilijk.

Geen andere verlichtingsdenker is van grotere betekenis voor de huidige samenleving dan Baruch Spinoza, in wiens denken moderne waarden als vrijheid en rede centraal staan. Zijn compromisloze pleidooi voor democratie, rationaliteit en vrijheid van meningsuiting was in de Hollandse Republiek van de zeventiende eeuw radicaal en controversieel. Pas in de twintigste eeuw ontstond er in Europa een nieuwe belangstelling voor het gedachtegoed van Spinoza en ontdekte men hoe actueel zijn thema’s zijn voor onze opvattingen over politiek, psychologie, wetenschap en ethiek.

Tijdens deze liefdeweek laten we filosofen en schrijvers aan het woord en zullen we eerst al onze vanzelfsprekende voorstellingen over wat liefde is en hoe we van iemand moeten houden overhoopgooien om vervolgens te leren hoe we beter kunnen liefhebben.

De mens is ‘het nog niet vastgestelde dier’ (Nietzsche): onze ontwikkeling houdt niet op bij de volwassenwording. We kunnen ons verder ontplooien, maar in welke richting? Wie willen we worden? Wat zijn idealen om na te streven? En wat is daarvoor nodig? In deze cursus onderzoeken we het thema de ‘spelende mens’.

Metafysica abstract en academisch? Welnee, zegt Spinoza. Zijn ideeën over de vrije wil, de emoties en de natuur hebben ingrijpende consequenties voor de praktijk van alledag. In het licht van Spinoza bespreken we de Rationeel- Emotieve Theorie.

In het Oosten is filosofie meer dan een theoretische onderneming van geleerden die zich in hun studeerkamers opsluiten. Kennis heeft volgens boeddhistische filosofen namelijk een bevrijdende dimensie. Wie een heldere visie op de werkelijkheid heeft, ontwaakt spontaan in het hier en nu. Tijdens dit weekend maakt u kennis met de opvattingen van zenmeester Dogen. Net als in het Oosten speculeert de westerse mystieke filosofie over een dieptedimensie in het kenvermogen: een kennen en denken als God. Met de komst van een nieuwe kosmologie in de moderne periode nam dit eenheids- en overzichtskennen nieuwe vormen aan; het oneindige kennen vond nu plaats in een eveneens grenzeloos universum. Aan bod komen onder anderen Heinrich C. Agrippa von Nettesheim, Giordano Bruno en de hedendaagse cognitieve ambities van ‘integral philosopher’ Ken Wilber.

Hebben we een vrije wil? Wat willen we en wat willen we niet? Wil en tegenwil zijn verwikkeld in een lastig gevecht en de enige uitweg is handelen.

“Als niet-doen wordt gedaan, blijft niets ongedaan.” “De weg ontstaat gaande de weg.” Wie ooit een cursus van René Ransdorp heeft gevolgd, kent deze zinnen wellicht uit het hoofd. Met zijn leesgroepen, lezingen en boeken heeft René jarenlang de schoonheid van het taoïstische denken ontsloten, onder andere op de ISVW. Dit weekend staat in het teken van zijn werk aan de hand van bijdragen van Michel Dijkstra en Jan De Meyer, die met René samenwerkten voor de publicatie Inleiding taoïstische…

Wat is een filosofisch practicus? Hoe komt een filosofisch practicus met een cliënt tot de kern van de zaak? De docent zal ingaan op de verschillende aspecten die komen kijken bij een filosofische praktijk en filosofische dieptegesprekken.

Tijdens het fin de siècle vond er een historische wijsgerige ontmoeting plaats, namelijk tussen de mystieke richtingen uit het Oosten en het Westen. Het eerste Wereldparlement van Religies (Chicago, 1893) zorgde ervoor dat de belangrijkste representanten uit beide tradities van elkaar konden leren. Dit weekend werpt licht op Swami Vivekananda en Krishnamurti, kopstukken uit de moderne Indiase mystiek. Tevens maakt u kennis met het denken van theosofen zoals Anna Kingsford, voorvrouw van de Theosofische Vereniging. De theosofie deed de fascinatie…

Wat was de invloed van Spinoza en Descartes op de kunst van de Barok? Wat deed koningin Christina van Zweden, vermomd als man, op een herfstige dag in 1654 in Utrecht? Wie was de hofcomponist van Lodewijk XIV? Wat bedoelt Joannes Stalpart van der Wiele met de ‘gebreken van verwarde harsenen’? Welke vrouwelijke denkers, schilders en componisten kunt u noemen uit deze periode? Na deze cursus staat u niet meer met de mond vol tanden!   De overgang van Renaissance…

We bespreken de colleges van Hannah Arendt over oordelen in het werk van Immanuel Kant, maar ook andere essays, waaronder een over Lessings onderscheid tussen waarheid en mening.