Hoe kunnen we slimmer worden en lastige vragen beantwoorden? Zoals: Wat is vrijheid van meningsuiting? En durf je zelf voor je mening uit te komen? Waarom vinden we iets mooi? Kunnen computers slimmer worden dan mensen? Denkers van alle tijden discussieerden en schreven hierover, zoals Spinoza, Hemsterhuis en tegenwoordig Bas Haring. De Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW), Tresoar en de KB, nationale bibliotheek van Nederland nodigen u uit om samen op reis te gaan door de tijd langs deze opiniemakers.…

In de opleiding leer je een sokratisch gesprek op je eigen manier te begeleiden. Je maakt kennis met de theorie over wat Sokrates deed en wat de rol is van de gespreksleider. En je leert de theorie vorm te geven in wat je als begeleider doet: subtiel doorvragen op wat iemand zegt, hem uitnodigen er nog eens over na te denken, volharden in het onderzoek.

Het woord ‘mystiek’ roept eerder associaties op met kluizenaars in hun grotten dan heftig liefdesverlangen. Toch kent zowel het Oosten als het Westen een traditie van bruidsmystiek, waarin de ontmoeting tussen het menselijke en het goddelijke met erotische metaforen wordt beschreven. Maak kennis met de vurige geschriften van de middeleeuwse Hadewijch en haar Indiase zielsverwanten Mirabai en Mahadevyakka, de gewaagde poëzie vol kroegmetaforen van de islamitische denker en dichter Mevlana Rumi en de hunkering naar de hoogste affectie in de liefdesdialogen uit de Renaissance. Hun werk maakt steeds op een andere manier duidelijk dat de poëtische verbeeldingskracht taal kan geven aan een domein waar de rede, wellicht blozend, voor stilvalt.

Iedereen met een actieve belangstelling voor wetenschap is welkom bij onze nieuwe Frontiers week. We verkennen elke dag met een topper op haar of zijn onderzoeksgebied de nieuwste inzichten, resultaten en onderzoeksrichtingen. Wat heeft Nobelprijswinnaar prof. Gerard ’t Hooft te zeggen over het Holografisch Principe en de Theorie van Alles? Hoe toegankelijk kan prof. Vincent Icke wiskunde maken, en de schoonheid ervan overbrengen zoals hij die ervaart? Kan de bevlogen dr. Julia Cramer ons de quantumeffecten en -computer zo uitleggen dat we het echt gaan begrijpen? Heeft prof. Appie Sluijs een optimistische of pessimistische visie op de klimaatverandering, en waarop stoelt hij die? Kan kernfusie ons helpen bij het klimaatprobleem, en zo ja, is het vervoeren en opslaan van kernafval dan veilig en doelmatig? Wat treft het dat prof. Gijs Nelemans, lid van het team dat eraan werkte, het onderzoek naar zwaartekrachtsgolven kan uitleggen en ook: hoe nu verder?

ProgrammaAanmelden Wat is een socratisch gesprek precies? Waartoe dient het en hoe kun je het toepassen in je eigen werk? In dit weekend gaan we in op de achtergrond en techniek van de socratische methode en haar veelzijdige toepassingsmogelijkheden. De socratische methode biedt uitkomst overal waar behoefte is aan oordeelsvrij en zinvol denken en spreken. Ook leent zij zich voor het scherp definiëren van gedeelde principes en sturende richtlijnen. De…

‘De verbeelding is een ambachtsman en bezit zowel de kunde als het gereedschap om alles te maken wat ze te denken vermag,’ schreef Theophrastus Paracelsus. Veel westerse mystieke denkers, zowel christenen, heidenen als ongelovigen, stelden de menselijke verbeelding en scheppingskracht gelijk aan het oneindig creatieve vermogen van God. Overal in de schepping, van de fysieke vereniging van vrouw en man tot de creativiteit van het genie zagen mystici de aanwezigheid van de bestaansbron. Ook in het Oosten dachten mystici na over creatief handelen vanuit de oorsprong van alle dingen. Zoals de taoïstische wijsgeren Lao Zi en Zhuangzi, die de mens paradoxaal genoeg opriepen om te handelen door niet-handelen: wei wu wei.

Wat is volgens de ‘lenzenslijper’ Spinoza het wezen van de mens? Is iemand die zijn nut nastreeft niet juist iemand die deugdzaam is? Waarom is het noodzakelijk een maatschappelijk verdrag te sluiten? Wat is het doel van de politiek? Om antwoord te krijgen op deze vragen, bespreken wij belangrijke passages uit Spinoza’s Ethica en zijn Theologisch-politiek traktaat.

In de tweedaagse training ‘kunst van het vragenstellen’ leert u hoe je met vragen iemand uit zijn gewone doen haalt. En hoe je met doorvragen samen bij problemen kunt stilstaan, in plaats van ze voortdurend maar op te lossen. Je leert hoe je een verschil van mening echt kunt onderzoeken in plaats van er een "werkbare consensus" uit te kneden. Je leert standpunten bevragen in plaats van te ondergraven.

Hoe vat de Verlichtingsdenker Kant de mens op? Wat is het bovenste principe van de zedelijkheid? Wat verstaat Immanuel Kant onder de categorische imperatief? Hoe verhouden mondigheid, verlichting, vrijheid en publiek gebruik van de rede zich tot elkaar? Om een antwoord te krijgen op deze vragen, bespreken wij belangrijke passages uit de Fundering voor de metafysica van de zeden en Kants ‘Kleine werken’.

In 2018 verschijnt de vertaling van Mein Kampf. Het beruchte boek van Adolf Hitler is vaak weggezet als een broddelwerk van een absolute gek. Toch komen alle belangrijke filosofische stromingen samen in Hitlers beruchte boek. Deze week verdiepen we ons in het werk van Adolf Hitler. We onderzoeken de invloeden van Rousseau, Nietzsche, Darwin, Wagner, Gabineau en anderen op Hitler en de westerse cultuur. Hitler is verslagen, maar geldt dat ook voor zijn filosofie? We onderzoeken de doorwerking van Hitlers denken op filosofen als Hannah Arendt, maar kijken ook naar de huidige terugkeer van het nationaal socialistische denken. Met filosofen Paul Cliteur en historici Ewoud Kieft, Bas Kromhout, Thomas von der Dunk, Bas van der Boom

Keuzestress is een belangrijk probleem in het dagelijks leven en de beroepspraktijk. Niets nieuws onder de zon; vanaf de oudheid tot de existentialisten in de twintigste eeuw houden filosofen zich al bezig met de vraag hoe we keuzes moeten maken als er zoveel te kiezen valt. Epicurus, Augustinus en Sartre wisten daar wel raad mee: kiezen is niet moeilijk.

Geen andere verlichtingsdenker is van grotere betekenis voor de huidige samenleving dan Baruch Spinoza, in wiens denken moderne waarden als vrijheid en rede centraal staan. Zijn compromisloze pleidooi voor democratie, rationaliteit en vrijheid van meningsuiting was in de Hollandse Republiek van de zeventiende eeuw radicaal en controversieel. Pas in de twintigste eeuw ontstond er in Europa een nieuwe belangstelling voor het gedachtegoed van Spinoza en ontdekte men hoe actueel zijn thema’s zijn voor onze opvattingen over politiek, psychologie, wetenschap en ethiek.

Tijdens deze liefdeweek laten we filosofen en schrijvers aan het woord en zullen we eerst al onze vanzelfsprekende voorstellingen over wat liefde is en hoe we van iemand moeten houden overhoopgooien om vervolgens te leren hoe we beter kunnen liefhebben.

De mens is ‘het nog niet vastgestelde dier’ (Nietzsche): onze ontwikkeling houdt niet op bij de volwassenwording. We kunnen ons verder ontplooien, maar in welke richting? Wie willen we worden? Wat zijn idealen om na te streven? En wat is daarvoor nodig? In deze cursus onderzoeken we het thema de ‘spelende mens’.

LANDGOED ISVW PRESENTEERT: Bruisend Oud & Nieuw 2017, 31 december vanaf 17.00 uur Dit tweedaags Oud & Nieuw arrangement 2017 voor twee personen bestaat uit: Ontvangst met oliebollen, appelflappen, glühwein en warme chocolademelk Feestelijk oudjaarsdiner incl. drankjes omlijst met muziek á la carte van Sisters! Feestavond incl. alle drankjes en hapjes met live muziek door Yesz Even wat rustiger zitten, dat kan gezellig bij Lucette en Herman Bubbels om middernacht Overnachting in een tweepersoons comfortkamer incl. uitgebreid ontbijt op 1…

In deze opleiding, die bij uitstek geschikt is voor schoolleiders in het primaire onderwijs, kijken hoe we meer handen en voeten kunnen geven aan het vormingsideaal, waarbij moreel, praktisch en professioneel handelen hand in hand gaan.

Wat verstaat Mill onder ‘social state of being’? Hoe omschrijft hij het utiliteitsbeginsel en het schadebeginsel? Hoe verhoudt zich zijn pleidooi voor vrijheid van denken, spreken en handelen tot zijn kritiek op de onderwerping van de vrouw? Om een antwoord te krijgen op deze vragen, bespreken we belangrijke passages uit Mills Utilitarianism, Over vrijheid en De onderwerping van de vrouw.

Metafysica abstract en academisch? Welnee, zegt Spinoza. Zijn ideeën over de vrije wil, de emoties en de natuur hebben ingrijpende consequenties voor de praktijk van alledag. In het licht van Spinoza bespreken we de Rationeel- Emotieve Theorie.

In het Oosten is filosofie meer dan een theoretische onderneming van geleerden die zich in hun studeerkamers opsluiten. Kennis heeft volgens boeddhistische filosofen namelijk een bevrijdende dimensie. Wie een heldere visie op de werkelijkheid heeft, ontwaakt spontaan in het hier en nu. Tijdens dit weekend maakt u kennis met de opvattingen van zenmeester Dogen. Net als in het Oosten speculeert de westerse mystieke filosofie over een dieptedimensie in het kenvermogen: een kennen en denken als God. Met de komst van een nieuwe kosmologie in de moderne periode nam dit eenheids- en overzichtskennen nieuwe vormen aan; het oneindige kennen vond nu plaats in een eveneens grenzeloos universum. Aan bod komen onder anderen Heinrich C. Agrippa von Nettesheim, Giordano Bruno en de hedendaagse cognitieve ambities van ‘integral philosopher’ Ken Wilber.

Hebben we een vrije wil? Wat willen we en wat willen we niet? Wil en tegenwil zijn verwikkeld in een lastig gevecht en de enige uitweg is handelen.

“Als niet-doen wordt gedaan, blijft niets ongedaan.” “De weg ontstaat gaande de weg.” Wie ooit een cursus van René Ransdorp heeft gevolgd, kent deze zinnen wellicht uit het hoofd. Met zijn leesgroepen, lezingen en boeken heeft René jarenlang de schoonheid van het taoïstische denken ontsloten, onder andere op de ISVW. Dit weekend staat in het teken van zijn werk aan de hand van bijdragen van Michel Dijkstra en Jan De Meyer, die met René samenwerkten voor de publicatie Inleiding taoïstische…

Wat is een filosofisch practicus? Hoe komt een filosofisch practicus met een cliënt tot de kern van de zaak? De docent zal ingaan op de verschillende aspecten die komen kijken bij een filosofische praktijk en filosofische dieptegesprekken.

Hoort heteronomie niet het uitgangspunt te zijn van ethiek? Horen wij niet te (leren) ‘luisteren naar het gelaat van de Ander’? Is gastvrijheid niet het wezen van de cultuur? Hoort politieke filosofie niet profetisch, ja messianistisch van aard te zijn? Om een antwoord te krijgen op deze vragen, bespreken wij belangrijke passages uit Levinas’ Het menselijk gelaat en Anders dan zijn of het wezen voorbij en Derrida’s Over gastvrijheid

Aanmelden Tijdens het fin de siècle vond er een historische wijsgerige ontmoeting plaats, namelijk tussen de mystieke richtingen uit het Oosten en het Westen. Het eerste Wereldparlement van Religies (Chicago, 1893) zorgde ervoor dat de belangrijkste representanten uit beide tradities van elkaar konden leren. Dit weekend werpt licht op Swami Vivekananda en Krishnamurti, kopstukken uit de moderne Indiase mystiek. Tevens maakt u kennis met het denken van theosofen zoals Anna Kingsford, voorvrouw van de Theosofische…

Wat was de invloed van Spinoza en Descartes op de kunst van de Barok? Wat deed koningin Christina van Zweden, vermomd als man, op een herfstige dag in 1654 in Utrecht? Wie was de hofcomponist van Lodewijk XIV? Wat bedoelt Joannes Stalpart van der Wiele met de ‘gebreken van verwarde harsenen’? Welke vrouwelijke denkers, schilders en componisten kunt u noemen uit deze periode? Na deze cursus staat u niet meer met de mond vol tanden!   De overgang van Renaissance…

We bespreken de colleges van Hannah Arendt over oordelen in het werk van Immanuel Kant, maar ook andere essays, waaronder een over Lessings onderscheid tussen waarheid en mening.

Iedereen kent Montaigne als een man die wijze levenslessen te berde bracht. Maar zo wordt maar een klein deel zichtbaar van wat Montaigne tekent: een vrijdenker, relativerend, met veel zelfspot, geestig.

Elk kind is een filosoof, want elk kind stelt van nature nieuwsgierige vragen over filosofische onderwerpen. Hoe stimuleer je die natuurlijke belangstelling voor diepgaande gesprekken? Verschillende manieren van filosoferen met kinderen en jongeren worden besproken, gedemonstreerd en geoefend.