Stel dat je anders in het leven zou willen staan, je een houding eigen zou willen maken waardoor je je vanuit medeleven tot anderen zou verhouden. Hedendaagse westerse filosofie, in het bijzonder de neurobioloog Antonio Damasio, stelt dat we over hersen- en zenuwstelselcapaciteit beschikken die ons in staat stelt in handelingssituaties voelend te weten wat anderen van ons verlangen.

Tijdens deze wandelweek neemt landschapsfilosoof Eric Brinckmann u letterlijk mee naar diverse landschappen en laat zien hoe ze filosofisch te lezen zijn.

Bent u klaar met geluk, praktische wijsheid en zekerheid? Dan is deze cursus een mooi begin. Gedurende vijf dagen springen we in het avontuur van de Griekse tragedie.

Een basisgedachte van de stoïcijnse filosofie is dat mensen niet emotioneel lijden door wat hen overkomt, maar alleen door hun eigen gedachten daarover.

Kan de filosofie een ander mensbeeld ontwerpen, en andere vrijheid dan die van de vrije markt?

Met ons verstand kunnen we veel zaken begrijpen.

Tijdens deze summerschool nemen we u mee op een verdiepingsreis in de daoïstische filosofie waarin theorie en praktijk hand in hand gaan.

Als we Plato mogen geloven bestookte Socrates op de Griekse agora de Atheners te pas en te onpas met vragen, totdat zij in hun eigen woorden verstrikt raakten.

In de week Frontiers of Astronomy verdiept u zich een week lang in de grote raadselen van het universum.

Kunnen we het hele leven omarmen, inclusief de donkere kant ervan? Wat voor levenshouding is daarvoor nodig?

Er zijn veel mensen die last hebben van psychische problemen zoals depressie, burn-out, verslavingen en angst. Deze worden vaak gezien als stoornissen van organische aard en worden behandeld met medicijnen.

Sinds mensenheugenis proberen mensen hun eigen soort te duiden. Hoe voelt het om een mens te zijn?

In deze summerschool zullen we aan de hand van postmoderne theorieën vraagtekens plaatsen bij dominante denkpatronen over leven, liefde en maatschappij. En ons steeds de vraag stellen: waarom vinden we dit eigenlijk gewoon?

Filosofie is intercultureel. In de Griekse oudheid was uitwisseling van ideeën tussen filosofen uit oost en west en noord en zuid vanzelfsprekend. Het is met name de Verlichting die ervoor heeft gezorgd dat de westerse filosofie in een eurocentrisch discours belandde. Ondertussen beseffen we de onhoudbaarheid hiervan en is er steeds meer interesse in de dialoog met filosofieën uit andere culturen.

In deze Summer School maken we kennis met de opvattingen van vier vooraanstaande levende denkers: Rosi Braidotti, Mogobe Ramose, Peter Sloterdijk en Martha Nussbaum.
In hun werk behandelen zij belangrijke vraagstukken van onze tijd.

Gordels om, we gaan in sneltreinvaart door de geschiedenis van de westerse filosofie!

In deze cursus zullen we de gehele Ethica lezen. Cursisten ontvangen bij de eerste bijeenkomst een exemplaar van de onlangs verschenen vertaling van de Ethica. Elke les start met een inleiding op het gelezen gedeelte en vervolgens gaan we aan de hand van sleutelwoorden in discussie met elkaar. Maarten van Buuren put daartoe ook uit zijn boek Spinoza’s denkraam: Spinoza in vijftig sleutelwoorden, dat voorjaar 2019 zal verschijnen bij AMBO. Spinoza’s filosofie wordt inzichtelijk gemaakt in bewoordingen die iedereen kan volgen en zijn filosofie toepasbaar op het dagelijks leven. Ethica bevat het recept voor een beter en gelukkiger leven. Docent: prof. Maarten van Buuren

In deze cursus zullen we de gehele Ethica lezen. Cursisten ontvangen bij de eerste bijeenkomst een exemplaar van de onlangs verschenen vertaling van de Ethica. Elke les start met een inleiding op het gelezen gedeelte en vervolgens gaan we aan de hand van sleutelwoorden in discussie met elkaar. Maarten van Buuren put daartoe ook uit zijn boek Spinoza’s denkraam: Spinoza in vijftig sleutelwoorden, dat voorjaar 2019 zal verschijnen bij AMBO. Spinoza’s filosofie wordt inzichtelijk gemaakt in bewoordingen die iedereen kan volgen en zijn filosofie toepasbaar op het dagelijks leven. Ethica bevat het recept voor een beter en gelukkiger leven. Docent: prof. Maarten van Buuren

Kom in het prachtig gerenoveerde pand van de Ambassade van de Vrije Geest een reis maken door de geschiedenis. Aan de hand van talloze schilderijen, beeldhouwwerken, tuinontwerpen, historische foto's en manuscripten vertelt dr. Erno Eskens hoe 26 eeuwen filosofie ons zelfbeeld hebben gevormd. De geschiedenis van het denken, van de prehistorische cultus van de Moedergodin tot onze tijd, leggen we af met Plato's zielenwagen. Twee paarden - symbool voor onze lichamelijke en sociale driften - stuwen ons voort. De wagenmenner - ons intellect - houdt aanvankelijk de teugels stevig in handen. Het intellect weet waar het heen moet. In de Renaissance klinkt de eerste twijfel: het sturende intellect trekt wel erg hard aan de teugels. Een paar eeuwen later leidt deze onvrede tot een heuse revolutie: de westerse mens weigert het driftleven nog langer te beteugelen. Vanaf dat moment wordt het dier in de mens bevrijd.

In de Basiscursus Japanse filosofie verkent u de rijke schakeringen van de Japanse geest aan de hand van de drie belangrijkste filosofieën: de kamicultus (beter bekend als ‘shinto’), het boeddhisme en het confucianisme.

De beroepsopleiding Filosoferen met Kinderen en Jongeren (FMKJ) leert u om een goed filosofisch gesprek te voeren met kinderen en jongeren. De kunst is om een gesprek tot een goed filosofisch gesprek om te vormen en te zorgen dat het ook filosofisch blijft. Daar is niet alleen achtergrondkennis van de filosofie voor nodig, maar vooral ook gespreksvaardigheid. Aan de hand van voorbeelden, oefeningen en feedback leert u de fijne kneepjes van het vak. Deze ISVW-beroepsopleiding wordt verzorgd door EPIC International en is geaccrediteerd door het Vlaams netwerk voor Eigentijds Filosofie Onderwijs (VEFO) en Centrum Kinderfilosofie Nederland (CKN).

Je hebt al enkele stappen gezet in je loopbaan en zoekt nu de sleutel om meer zin en betekenis te kunnen geven aan je werk en dat van anderen in je organisatie. In deze filosofische beroepsopleiding leer je ruimte te maken voor zingeving, vrijheid en verantwoordelijkheid, betekenis en kwaliteit.

Het onderwijs moet opleiden voor een wereld die we nog niet kennen. Maar hoe doen we dat?
Het antwoord is: door bildung (persoonlijke, maatschappelijke en culturele vorming) en ausbildung (vakopleiding) te combineren in onze school- en lespraktijk. In deze opleiding, die bij uitstek geschikt is voor schoolleiders in het primaire onderwijs, kijken hoe we meer handen en voeten kunnen geven aan het vormingsideaal, waarbij moreel, praktisch en professioneel handelen hand in hand gaan.

In de Basiscursus Japanse filosofie verkent u de rijke schakeringen van de Japanse geest aan de hand van de drie belangrijkste filosofieën: de kamicultus (beter bekend als ‘shinto’), het boeddhisme en het confucianisme.

Filosoferen over de eindigheid Aanmelden Leven en dood: twee woorden die niet zonder elkaar kunnen. Filosofen van alle tijden hebben leven en dood altijd in hun onderlinge samenhang doordacht. Wie het over het leven heeft, heeft het direct ook over de mogelijkheid dat het zal eindigen: de dood; en wie de dood probeert te begrijpen, kan dat alleen maar doen in het besef dat de dood het leven sterk bepaalt en kleurt. In deze basiscursus…

Inleiding, formulering van je eigen onderzoeksvraag voor de cursus; het begin van het denken over leven en dood: de Oudheid

In de tweedaagse training ‘kunst van het vragenstellen’ leert u hoe je met vragen iemand uit zijn gewone doen haalt. En hoe je met doorvragen samen bij problemen kunt stilstaan, in plaats van ze voortdurend maar op te lossen. Je leert hoe je een verschil van mening echt kunt onderzoeken in plaats van er een "werkbare consensus" uit te kneden. Je leert standpunten bevragen in plaats van te ondergraven.

Filosofen hebben zich altijd gebogen over het vraagstuk van waarheidsvinding. In de Oudheid is de zoektocht naar waarheid en kennis verbonden met de vraag ‘Wat is het wezen van de werkelijkheid?’. In de moderne tijd wordt vooral strijd gevoerd tussen rationalisten en empiristen over de vraag naar de bron van kennis. In onze tijd heeft de filosofie de verhouding van taal en werkelijkheid als haar centrale thema opgevat en spelen noties als de theoriegeladenheid van de waarneming, de conceptuele bepaling van de ervaring en het discourskarakter van het spreken een belangrijke rol in de discussie over (de mogelijkheid van) waarheidsvinding.

Filosofen hebben zich altijd gebogen over het vraagstuk van waarheidsvinding. In de Oudheid is de zoektocht naar waarheid en kennis verbonden met de vraag ‘Wat is het wezen van de werkelijkheid?’. In de moderne tijd wordt vooral strijd gevoerd tussen rationalisten en empiristen over de vraag naar de bron van kennis. In onze tijd heeft de filosofie de verhouding van taal en werkelijkheid als haar centrale thema opgevat en spelen noties als de theoriegeladenheid van de waarneming, de conceptuele bepaling van de ervaring en het discourskarakter van het spreken een belangrijke rol in de discussie over (de mogelijkheid van) waarheidsvinding.

Terug- en vooruitkijken is voor de meeste mensen vanzelfsprekend, en niet alleen op nieuwjaarsfeestjes. Ook buiten de persoonlijke ervaring is een perspectief in de tijd boeiend. Wat gebeurde er omstreeks 1950/60, ruim genomen? Wat waren de grote ontdekkingen toen? Wat zijn we sindsdien opgeschoten? Werkt de wetenschap nu anders? Wat zouden we verder willen weten en gaat dat lukken in de komende 50 jaar?

Waarom is het dualisme van lichaam en geest een pseudoprobleem? Hoe hardnekkig zijn onze metafysische vooroordelen over stilstand en beweging? Kunnen we anders tegen verleden, heden en toekomst aankijken? En wat moet er, om zo ver te komen, veranderen aan onze manier van denken?

Deze maand vindt het filosofisch café van de Vrienden van de ISVW niet plaats op het Landgoed ISVW in Leusden, maar gaan we naar Leiden voor een wandeling langs filosofische hoogtepunten in de stad. Dat doen we o.l.v. dr. Erno Eskens, Marthe Kerkwijk en Florian Jacobs. Let op: de start is om 14.00 uur en we eindigen om 17.00 uur. De plek waar we verzamelen wordt nog bekend gemaakt. Filosofische wandeling door Leiden Woonhuis van Thorbecke in Leiden…

Niels van Poecke is docent Algemene Cultuurwetenschappen van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij promoveerde op de opkomst van nieuwe folkmuziek in Nederland, en de link tussen ‘folk’ en het thema ‘authenticiteit’

Ook in 2018 organiseert ISVW een Spinozaweek. Dit jaar staat zijn politieke werk centraal. Welke maatschappelijke en politieke omstandigheden hebben zijn standpunten bepaald? Wat zegt Spinoza over democratie, de staat en vrijheid van meningsuiting? Op welke manier zijn Spinoza's politieke ideeën relevant voor hedendaagse debatten? En hoe vrouwonvriendelijk was Spinoza eigenlijk? ISVW nodigt een keur aan Spinozakenners uit om verschillende aspecten toe te lichten.

Hoe dachten filosofen over leven en dood in de christelijke middeleeuwen en in de renaissance?

Prof. Christien Brinkgreve bespreekt de werking van Eros en Thanatos vanuit een sociologische benadering. Met een gastcollege van filosoof prof. Maarten van Buuren.

Wat zijn de bronnen van vitaliteit en destructie? Sommige auteurs (Steven Pinker) stellen dat publiek geweld afneemt; anderen zien agressie en (zelf)destructie juist toenemen. Maar wat zijn de bronnen van geweld en destructie? En is liefde een tegenkracht, zoals vaak wordt gedacht? Of is de liefde zelf een mogelijke bron van geweld? Wat drijft mensen tot goed en kwaad? In deze cursus gaan dr. Nelleke Nicolai, dr. Heleen Pott en prof. Christien Brinkgreve op zoek naar antwoorden op deze grote vragen. Ze putten hierbij uit de inzichten van de wetenschap - psychologie, psychiatrie, neurologie, sociologie - en de geschiedenis van de westerse wijsbegeerte, en bekijken ook wat literatuur en kunst hier kunnen bieden. Gastsprekers: prof. Maarten van Buuren en Fons van Coillie.