AanmeldenProgramma     Wie heeft er niet als kind, liggend in het gras, naar de sterren gekeken en zich afgevraagd of er op een andere planeet heel ver weg iemand anders ook in het gras naar de sterren ligt te kijken? Wie werd er niet duizelig bij het nadenken over het ontstaan van planetenstelsels? In de Frontiers of Astronomy week gaan we ons, samen met vooraanstaande wetenschappers, een week lang…

AanmeldenProgramma We leven in een cultuur waarin de nadruk ligt op kracht, moed, onafhankelijkheid, succes en controle. Afhankelijkheid en kwetsbaarheid blijven buiten beeld of worden negatief gewaardeerd. Wat gebeurt er als de munt wordt gekeerd, als waarden een andere waarde krijgen? In deze week kijken we naar wat ondergronds is gegaan, wat niet wordt opgemerkt in de gangbare manier van waarnemen en spreken, en hoe het structureel negeren van bepaalde…

Aanmelden Programma Wat vinden we gewoon en waarom vinden we dat gewoon? We leven ons leven alsof onze gebruiken en verwachtingen vanzelfsprekend en ‘natuurlijk’ zijn, hoewel ze eigenlijk historisch en cultureel bepaald zijn. In deze zomercursus zullen we aan de hand van postmoderne theorieën vraagtekens plaatsen bij dominante denkpatronen over leven, liefde en maatschappij. En ons steeds de vraag stellen: waarom vinden we dit eigenlijk gewoon? Hoewel in de geschiedenis…

Sinds mensenheugenis proberen mensen hun eigen soort te duiden. Hoe ‘voelt’ het om een mens te zijn? Wat maakt ons uitzonderlijk ten opzichte van andere dieren? Hoe kunnen we onszelf eigenlijk op een nuchtere, wetenschappelijke manier kennen zonder het bijzondere van mensen weg te redeneren? De mens is in ieder geval het dier dat zichzelf bestudeert. Deze zomerweek verkennen we waar mensen tegen aanlopen als ze dat proberen – en wat dat op zichzelf weer zegt over onze soort.

Aanmelden Programma Vriendschap is zonder twijfel een van de belangrijkste elementen van een gelukkig leven. Ludwig Wittgenstein schrijft dat hij elke dag aan zijn omgekomen vriend denkt: “Hij heeft mijn halve leven met zich meegenomen. De andere helft zal de duivel halen.” Enerzijds lijkt vriendschap alledaagse werkelijkheid: iedereen heeft vrienden. Anderzijds blijkt zij vaak een opgave en een ideaal, dat maar zelden echt gerealiseerd wordt. Pascal schrijft: “Als mensen wisten…

De neoliberale politiek koestert een heilig geloof in de vrije markt. Levensbeschouwing, cultuur en zingeving verdwijnen daarmee meer en meer van de publieke agenda. De samenleving wordt gezien als een markt waar mensen human resources zijn: ze werken en consumeren en dragen zo bij aan groei en rendement. Culturele en religieuze tradities, kunst, literatuur en verbeelding? Daar gaat de politiek niet meer over, dat doe je maar in je privé-tijd… Culturele verschillen staan de vrije ontplooiing van de markt alleen…

AanmeldenProgramma “Alleen in de liefde zijn wij vrij van het spel dat God met ons speelt”                        Milan Kundera in De ondraaglijke lichtheid van het bestaan   Kan de liefde standhouden? En als zij van vorm verandert wat is het dan?   In deze zomerweek reflecteren we op de liefde in al haar vormen; van helende liefde en hartstochtelijke liefde tot sudderende liefde en vernietigende liefde. Thema’s als versmelting en differentiatie,…

Aanmelden  Programma Kunnen poëtische woorden een mystieke ervaring beschrijven? Of schiet de taal fundamenteel tekort? Tijdens de zomerweek verkent u deze vragen via een dubbele inwijdingsreis: door de wereld van de mystiek en die van de literatuur. U ontdekt hoe de klassieke Nederlandse literatoren Nescio en Leopold de onthechting van oosterse stromingen als het soefisme en boeddhisme in hun werk alle ruimte geven. De door Meister Eckhart beïnvloede poëzie van…

In deze cursus staat elke dag een hoofdthema van Spinoza’s denken centraal. De vijf thema’s komen overeen met de vijf delen van de Ethica: God, de geest, de affecten, slavernij en vrijheid. Wat bedoelt Spinoza met deze begrippen en belangrijker: wat hebben ze ons tegenwoordig nog te zeggen?

AanmeldenProgramma Bevraag je impliciete aannames en ga anders kijken naar je leven, je werk, en de wereld. Onze belangrijkste visies - zowel persoonlijk, zakelijk als maatschappelijk - zijn gebaseerd op veelal ondoordachte denkgewoonten. Dit is onvermijdelijk wan twij kunnen niet leven zonder geautomatiseerde structuren. 'Custom then is the great guide of human life', aldus David Hume. Maar soms kunnen wij binnen een bepaald kader niet verder denken en is een…

De basisopleiding Filosofie in de praktijk is een ideale introductie voor iedereen die kennis wil nemen van een aantal filosofische vaardigheden en er zelf ervaring mee wil opdoen.

Sokrates is volgens velen de aartsvader van de westerse filosofie. Hij bestookte voorbijgangers op het centrale plein van Athene met lastige vragen en liet deze nietsvermoedende lieden op een heel praktische manier kennismaken met filosofie, of ze dat nu wilden of niet. Tijdens deze introductie tot het sokratische gesprek oefenen deelnemers met het stellen van de juiste vragen.

In acht bijeenkomsten verdiepen we ons in Yaloms opvattingen over existentiële psychotherapie en de vier levenszorgen van de mens.

Zhuangzi (vierde-derde eeuw v. Chr.) is de tweede grondtekst van het daoïsme, na de Dao-de-jing van Laozi. In deze cursus gaan we Zhuangzi’s levensvisie en oefenweg uitgebreid bespreken.

In acht bijeenkomsten verdiepen we ons in Yaloms opvattingen over existentiële psychotherapie en de vier levenszorgen van de mens.

Zhuangzi (vierde-derde eeuw v. Chr.) is de tweede grondtekst van het daoïsme, na de Dao-de-jing van Laozi. In deze cursus gaan we Zhuangzi’s levensvisie en oefenweg uitgebreid bespreken.

Waar komt de wereld van de veelheid vandaan? Met deze vraag worstelden de (neo)platoonse mystieke filosofen. Zij poneerden een diepere laag of bron, die achter de bonte verzameling van verschijnselen schuilgaat. De hellenistische wijsgeer Plotinus noemde dit mysterie het Ene, omdat het alle dingen heeft voortgebracht maar zelf onaantastbaar en ondeelbaar is. Opvallend genoeg bogen zijn Indiase collega’s zich over dezelfde vraag. Zij speculeerden over het onzichtbare Brahman, dat alle dingen doordringt en draagt. De mens kan zich met deze…

Een eigen visie heb je al, maar hoe krijg je haar op papier? Onze Sokratische schrijfmethode wekt sluimerende visies tot leven. Deze compacte training geeft de deelnemers grotere helderheid en meer inzicht in de kern van hun visie.

Hoe willen we jonge mensen opleiden, opvoeden en vormen voor een wereld die we nog niet kennen? Dan gaat het niet alleen over kwalificatie, maar ook over persoonlijke, sociale en culturele vorming. Daarom moeten we het hebben over bildung: kritisch denken, zelfverwerkelijking, empathie, waarheidsvinding, vorming van waarden en morele ontwikkeling.
Deelnemende IB’ers maken kennis met het moderne bildungsideaal. Met extra aandacht voor onderzoekend vragen, waarheidsvinding, oplossen van morele dilemma’s, leiderschap, werken aan waardevol onderwijs en oordeelsvorming.
We gebruiken klassieke, filosofische methoden om tot passende en concrete ideeën te komen. Om de toekomstige wereld beter te begrijpen en om bildung inzichtelijk te maken hanteren we het agoramodel.

Je hebt al enkele stappen gezet in je loopbaan en zoekt nu de sleutel om meer zin en betekenis te kunnen geven aan je werk en dat van anderen in je organisatie. In deze filosofische beroepsopleiding leer je ruimte te maken voor zingeving, vrijheid en verantwoordelijkheid, betekenis en kwaliteit.

Heeft denken nut? Hoe verhoudt ons denken zich tot ons handelen? Leidt gedachteloosheid tot het kwaad? Om vragen als deze te kunnen beantwoorden, put Arendt uit de rijke geschiedenis van de filosofie.

De stoïcijnse filosofen (Epictetus, Seneca) gaan ervan uit dat lastige emoties, die ons in de weg staan, ontstaan door onze eigen irrationele gedachten. Hoe bestrijden we die irrationele gedachten? Waarom zijn ze irrationeel? Welke denkfout maken we als we boos zijn of schuldgevoel hebben? We maken kennis met het stoïcijnse gedachtegoed en met de Rationeel-Emotieve Theorie, die daarop is gebaseerd.

In de tweedaagse training ‘kunst van het vragenstellen’ leert u hoe je met vragen iemand uit zijn gewone doen haalt. En hoe je met doorvragen samen bij problemen kunt stilstaan, in plaats van ze voortdurend maar op te lossen. Je leert hoe je een verschil van mening echt kunt onderzoeken in plaats van er een "werkbare consensus" uit te kneden. Je leert standpunten bevragen in plaats van te ondergraven.

Het woord ‘mystiek’ roept eerder associaties op met kluizenaars in hun grotten dan heftig liefdesverlangen. Toch kent zowel het Oosten als het Westen een traditie van bruidsmystiek, waarin de ontmoeting tussen het menselijke en het goddelijke met erotische metaforen wordt beschreven. Maak kennis met de vurige geschriften van de middeleeuwse Hadewijch en haar Indiase zielsverwanten Mirabai en Mahadevyakka, de gewaagde poëzie vol kroegmetaforen van de islamitische denker en dichter Mevlana Rumi en de hunkering naar de hoogste affectie in de liefdesdialogen uit de Renaissance. Hun werk maakt steeds op een andere manier duidelijk dat de poëtische verbeeldingskracht taal kan geven aan een domein waar de rede, wellicht blozend, voor stilvalt.

In de opleiding leer je een sokratisch gesprek op je eigen manier te begeleiden. Je maakt kennis met de theorie over wat Sokrates deed en wat de rol is van de gespreksleider. En je leert de theorie vorm te geven in wat je als begeleider doet: subtiel doorvragen op wat iemand zegt, hem uitnodigen er nog eens over na te denken, volharden in het onderzoek.

Heb je altijd al willen weten hoe het nou zit met Einstein’s relativiteitstheorie, kwantum mechanica of de snaartheorie? Ben je nieuwsgierig naar de nieuwste ontdekkingen van de natuurwetenschap? Vraag jij je ook wel eens af wat een hoogleraar theoretische fysica zich afvraagt als zij ‘s avonds in haar bed ligt en de slaap niet kan vatten? Dan is Frontiers of Physics een cursus die je nieuwsgierigheid zal voeden. De colleges zijn toegankelijk voor iedereen met een actieve belangstelling voor natuurkunde.

‘De verbeelding is een ambachtsman en bezit zowel de kunde als het gereedschap om alles te maken wat ze te denken vermag,’ schreef Theophrastus Paracelsus. Veel westerse mystieke denkers, zowel christenen, heidenen als ongelovigen, stelden de menselijke verbeelding en scheppingskracht gelijk aan het oneindig creatieve vermogen van God. Overal in de schepping, van de fysieke vereniging van vrouw en man tot de creativiteit van het genie zagen mystici de aanwezigheid van de bestaansbron. Ook in het Oosten dachten mystici na over creatief handelen vanuit de oorsprong van alle dingen. Zoals de taoïstische wijsgeren Lao Zi en Zhuangzi, die de mens paradoxaal genoeg opriepen om te handelen door niet-handelen: wei wu wei.

In deze opleiding, die bij uitstek geschikt is voor schoolleiders in het primaire onderwijs, kijken hoe we meer handen en voeten kunnen geven aan het vormingsideaal, waarbij moreel, praktisch en professioneel handelen hand in hand gaan.

In de tweedaagse training ‘kunst van het vragenstellen’ leert u hoe je met vragen iemand uit zijn gewone doen haalt. En hoe je met doorvragen samen bij problemen kunt stilstaan, in plaats van ze voortdurend maar op te lossen. Je leert hoe je een verschil van mening echt kunt onderzoeken in plaats van er een "werkbare consensus" uit te kneden. Je leert standpunten bevragen in plaats van te ondergraven.

Keuzestress is een belangrijk probleem in het dagelijks leven en de beroepspraktijk. Niets nieuws onder de zon; vanaf de oudheid tot de existentialisten in de twintigste eeuw houden filosofen zich al bezig met de vraag hoe we keuzes moeten maken als er zoveel te kiezen valt. Epicurus, Augustinus en Sartre wisten daar wel raad mee: kiezen is niet moeilijk.

Geen andere verlichtingsdenker is van grotere betekenis voor de huidige samenleving dan Baruch Spinoza, in wiens denken moderne waarden als vrijheid en rede centraal staan. Zijn compromisloze pleidooi voor democratie, rationaliteit en vrijheid van meningsuiting was in de Hollandse Republiek van de zeventiende eeuw radicaal en controversieel. Pas in de twintigste eeuw ontstond er in Europa een nieuwe belangstelling voor het gedachtegoed van Spinoza en ontdekte men hoe actueel zijn thema’s zijn voor onze opvattingen over politiek, psychologie, wetenschap en ethiek.

Tijdens deze liefdeweek laten we filosofen en schrijvers aan het woord en zullen we eerst al onze vanzelfsprekende voorstellingen over wat liefde is en hoe we van iemand moeten houden overhoopgooien om vervolgens te leren hoe we beter kunnen liefhebben.

De mens is ‘het nog niet vastgestelde dier’ (Nietzsche): onze ontwikkeling houdt niet op bij de volwassenwording. We kunnen ons verder ontplooien, maar in welke richting? Wie willen we worden? Wat zijn idealen om na te streven? En wat is daarvoor nodig? In deze cursus onderzoeken we het thema de ‘spelende mens’.

Metafysica abstract en academisch? Welnee, zegt Spinoza. Zijn ideeën over de vrije wil, de emoties en de natuur hebben ingrijpende consequenties voor de praktijk van alledag. In het licht van Spinoza bespreken we de Rationeel- Emotieve Theorie.

In het Oosten is filosofie meer dan een theoretische onderneming van geleerden die zich in hun studeerkamers opsluiten. Kennis heeft volgens boeddhistische filosofen namelijk een bevrijdende dimensie. Wie een heldere visie op de werkelijkheid heeft, ontwaakt spontaan in het hier en nu. Tijdens dit weekend maakt u kennis met de opvattingen van zenmeester Dogen. Net als in het Oosten speculeert de westerse mystieke filosofie over een dieptedimensie in het kenvermogen: een kennen en denken als God. Met de komst van een nieuwe kosmologie in de moderne periode nam dit eenheids- en overzichtskennen nieuwe vormen aan; het oneindige kennen vond nu plaats in een eveneens grenzeloos universum. Aan bod komen onder anderen Heinrich C. Agrippa von Nettesheim, Giordano Bruno en de hedendaagse cognitieve ambities van ‘integral philosopher’ Ken Wilber.