Start: Ubuntu, leiderschap en burgerschap

Een integrale kijk op samenwerken en samenleven

Ubuntu: Ik ben omdat wij zijn

We leven in een wereld met boeiende, maar complexe vraagstukken. Het denken over leiderschap lijkt actueler dan ooit. Vooral als het niet goed gaat – in de politiek, in de voetbalwereld, in de zorg, in de economie – klinkt de roep om een sterke leider, alsof het om een geromantiseerd personage zou gaan met individuele eigenschappen. Maar klopt dat beeld wel?

We beseffen steeds meer dat we in onze families, organisaties en huidige samenleving complexe vraagstukken niet meer individualistisch opgelost krijgen. Samenzorg, cocreatie, participatiemaatschappij, duurzaamheid, diversiteit en dialoog geven richting aan antwoorden op vluchtelingenthema’s, ouderenzorg, discriminatie, angst voor radicalisering, racisme en klimaat. Hoe kunnen we integraal leren kijken in plaats van gefragmenteerd? Hoe kunnen we leren van elkaars diversiteit? Hoe krijgen we het algehele commitment bij besluitvormingen? Hoe kunnen we verschillend samenzijn in dialoog? Wat betekent dit voor ons leiderschap, onze grondhouding als ouder, manager, bestuurder, buurtwerker, pastor, docent? Met de steeds terugkerende cruciale vraag: Hoe dragen wij bij aan onze samenleving, hoe dragen wij bij aan onze aarde?

‘We leven in een wereld die gekenmerkt wordt door diversiteit.’ – Desmond Tutu

De opleiding Ubuntu, leiderschap en burgerschap is een samenwerking tussen ISVW en Ubuntu Society.

Wat leer je?

In de Opleiding Ubuntu, leiderschap en burgerschap zullen we op filosofisch, wetenschappelijk en praktisch niveau samen zoeken, verbanden leggen en de synergie ervaren tussen persoonlijk professionele, organisatorische en maatschappelijke vraagstukken. We zullen de waarden van Ubuntu toepassen in werk en leven en daarmee gezamenlijk bijdragen aan het geheel waar we zelf onderdeel van zijn. Met andere woorden: we ontwikkelen een houding van deelgeverschap.

Hoe?

In vijf modules van twee dagen zullen we gezamenlijk, als het schillen van de ui, de gelaagdheden van Ubuntu ontdekken, vanuit historisch, filosofisch, wetenschappelijk perspectief maar vooral ook concreet toegepast in de praktijk van alle dag. Persoonlijk-professionele vraagstukken zullen de rode draad/uitgangspunten vormen van de opleiding.

De aanpak in deze opleiding is interdisciplinair. Gastdocenten uit deelgebieden als filosofie, psychologie, journalistiek, literatuur, wetenschap en kunst tonen hoe Ubuntufilosofie – ‘ik ben omdat wij zijn’ – werkt in hun vakgebied, op micro-, meso- en macroniveau. Deelnemers maken kennis met deze filosofie door middel van hoorcolleges en het bespreken van cases en leren door middel van individuele en groepsopdrachten deze integrale aanpak toepassen in hun eigen verhaal. Belangrijk is ook dat de opleiding zelf volgens Ubuntu is vormgegeven: deelnemers en docenten dragen bij aan elkaars onderwijs. Elke dinsdagavond is er ruimte voor reflectie, gesprek en film.

Voor wie?

Deze opleiding is geschikt voor iedereen die werkt en leeft met complexe vraagstukken die vragen om breed gedragen, integrale, duurzame oplossingen. Bijzonder geschikt voor managers, bestuurders, maatschappelijk werkers, docenten en anderen die te maken hebben met diversiteitsvraagstukken, maar ook voor leidinggevenden die willen leren van Afrikaanse filosofie om duurzaamheid, samenzorg en dialoog in hun organisatie of bestuur te bevorderen. Tot slot is de opleiding geschikt voor eenieder die op zoek is naar persoonlijke ontwikkeling en verdieping en zich in bovenstaande herkent.

In een wereld waarin protocollisering, digitalisering en de dagelijkse praktijk van targets en competitie vaak doelen op zich lijken te worden zoeken we in de opleiding Ubuntu, leiderschap en burgerschap gezamenlijk naar nieuwe wegen waarin medemenselijkheid, dialoog, tussenruimte, compassie en duurzaamheid sleutelbegrippen zijn.

Studiebelasting

Deze opleiding bestaat uit vijf modules van elk twaalf contacturen, dus zestig contacturen in totaal. Daarnaast is een optionele literatuurlijst beschikbaar met artikelen die u kunt lezen. Dit is niet vereist, maar wel van harte aanbevolen. Houdt u rekening met circa 25 uren zelfstudie, indien u de voor u meest interessante artikelen uit deze lijst uitkiest om te lezen.

Leerdoelen

Na het volgen van de opleiding heeft de deelnemer de volgende kennis, vaardigheden en houdingen tot zich genomen en is in persoonlijk professionele zin bekwaam in:
• Het zien van een individuele, groep of team op gedrags-, waarden- en intentieniveau vanuit de kracht van diversiteit
• Het verbinden van een persoonlijk vraagstuk en leerdoel met de universele rechten van de mens
• Het verwoorden van de theoretische achtergrond van Ubuntufilosofie vanuit historisch perspectief en als waardengeoriënteerde bron van handelen in werk en leven
• Het omzetten van belemmerende overtuigingen naar stimulerende overtuigingen en constructieve bijdrage aan samenwerken
• Vanuit intercultureel perspectief vraagstukken te bezien tussen wij en ik
• De kracht en verbinding tussen persoon en professie beschouwen vanuit de Presentietheorie
• Het toepassen van de weg van vergelding naar vergeving: de 4-stappen n.a.v. de waarheids- en verzoeningscommissie uit Zuid-Afrika
• Omgaan met interpersoonlijke dilemma’s en toepassen van de Complete Boodschap in de communicatie: opheffen van dualiteit met een tweeledige grondhouding
• Omgaan met emoties in professionele zin, koppeling maken met waarden en van daaruit positie kiezen in constructief gedrag met zowel respect voor de ander als voor zichzelf
• Het maken van een integrale analyse bij complexe organisatorische en maatschappelijke vraagstukken
• Het besturen van ondernemerschap vanuit de pijlers van Ubuntu
• Het toepassen van de Afrikaanse besluit- en dialoogmethode de Indaba
• Het toepassen en integreren van de Ubuntu Intervisie
• Het verbinden van individuele, teamgerichte, organisatorische en maatschappelijke vraagstukken en visie/missie met de 17 duurzaamheidsdoelen van de VN
• Een diepe bewustwording van deelgeverschap in samen werken en samen leven: t.a.t geven aan een geheel, waar we allen onderdeel van zijn

Data en programma

De opleiding beslaat vijf modules van telkens twee dagen.

Aanvang dinsdag om 10.00 uur, einde woensdag om 17.00 uur. Klik op elke module voor een beschrijving van het programma.

Module 1 Ubuntu – 10 en 11 september 2024
Ubuntu. Met bijdragen van Marten Bos, Jalli Lamin Kuyateh en Henk Haenen

Module 2 Existentie, eco-economie en ethiek – 8 en 9 oktober 2024
Existentie, eco-economie en ethiek. Met bijdragen van Babah Tarawally en Kees Klomp

Module 3 Persoonlijke professionaliteit en politiek. Vergeving en verzoening, restorative justice – 19 en 20 november 2024
Persoonlijke professionaliteit en politiek. Met bijdragen van Kathleen Ferrier en Mpanzu Bamenga

Module 4 Organisatie, leiderschap en ondernemerschap. Indaba: betrokken besluitvorming in dialoog – 10 en 11 december 2024
Organisatie, leiderschap en ondernemerschap. Met bijdragen van Mathilde Stam en Leontine van Hooft

Module 5 Samenleving en duurzaamheid. Diversiteit en inclusie – 14 en 15 januari 2025
Samenleving en duurzaamheid. Met bijdragen van Jessica den Outer en André Nijhof

De opleidingscoördinator is Annette Nobuntu Mul.

Deelname

Deelname aan de opleiding bedraagt € 5.131,49 (excl. btw) inclusief programma, lesmateriaal, certificaat, 5 x diner, 10 x lunch, koffie, thee en overnachtingen in een comfortkamer met ontbijt. Het is ook mogelijk om deze cursus zonder hotelkamer te bestellen; in dit geval is de prijs € 4.600,- (excl. btw).

---

Wil je deze opleiding volgen, maar wil je eerst zekerheid van je werkgever? Ontvang je liever een factuur t.b.v. je werkgever? Laat het ons weten via [email protected] of vul dit formulier in. Wij kunnen dan rekening houden met je interesse.

---

Docenten

Annette Nobuntu Mul is gestalt systeemtherapeut, docent, organisatiecoach en oprichter van Ubuntu Society. In 2018 verscheen van haar hand het boek Opsoek naar Ubuntu. Meer informatie en cv.

Gastdocenten

Kees Klomp studeerde politicologie en communicatie aan de UvA. Na jarenlange ervaring als businessconsultant bij grote internationale adviesnetwerken richtte hij Karmanomics op vanuit zijn boeddhistische kijk op betekenisvol zakendoen. Hij schreef verschillende boeken over de betekeniseconomie, zoals Handboek Betekenisvol Ondernemen, Pioniers van de Nieuwe Welvaart, THRIVE en Betekeniseconomie.

Leontine van Hooft is schrijver, spreker en medeoprichter van GreenDreamCompany, een toerisme en mediabedrijf dat zich inzet om het culturele erfgoed van opkomende markten in Afrika en Europa te bevorderen en onderhouden. GreenDreamCompany zet Ubuntu centraal in haar management. Ze schreef de boeken De weg naar bruto mondiaal geluk, De kracht van Afrikaans denken en Evolutionair leiderschap.

Kathleen Ferrier is voorzitter van de Nederlandse Unesco Commissie en deskundige op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, mensenrechten en diversiteit. Zij is verbonden als docent aan diverse universiteiten in Azië, adviseerde de gemeente Amsterdam over de komst van een slavernijmuseum en was tien jaar lang Tweede Kamerlid voor het CDA met als portefeuilles onder meer internationale samenwerking, onderwijs, gezondheidszorg en sociale zaken.

Mpanzu Bamenga is coördinator en medeoprichter van Incleaders, the Dutch Inclusion Leaders Network. Incleaders staat voor inclusief leiderschap en het verbinden van leiders met diverse achtergronden. Mpanzu was ook actief als raadslid voor D66 en is lid van diverse raden van toezicht, waaronder VluchtelingenWerk en de Stichting Pim de Kuijer Lezing.

Jessica den Outer heeft een achtergrond in milieurecht en is sinds 2017 betrokken bij de internationale beweging voor Rechten voor de Natuur. Den Outer schreef mee aan internationale rapporten van de VN over dit onderwerp. In Nederland pleit zij voor erkenning van Rechten voor de Natuur en is zij een van de initiatiefnemers achter de Maas in de Wet. In 2023 verscheen haar boek Rechten voor de Natuur, in 2024 werd ‘Stichting Rechten van de Natuur’ gelanceerd waarmee ze de burgerbeweging voor dit onderwerp nog meer op gang brengt. Voor haar inzet voor natuur behaalde zij meerdere prijzen, waaronder het Duurzame Lintje in 2023. In 2019 werd den Outer als één van de jongste experts op dit gebied aangewezen door de VN. ​

Babah Tarawally is schrijver, columnist en journalist met een passie voor Afrikaanse filosofie. Tarawally gelooft in een filosofie die onze verschillende identiteitskenmerken verenigt. ‘Ik ben geplukt uit de Mandingo stam, geboren in Sierra Leone en gedoopt tot de Islam. Ik ben nu zoveel meer. Wat kan ik nog meer zijn? En wat kan ik niet meer zijn?’

André Nijhof is hoogleraar Duurzaam ondernemen en stewardship aan Nyenrode Universiteit en daarnaast gasthoogleraar aan de UN mandated University for Peace (Costa Rica). Hij was voorzitter van het Netwerk Bedrijfsethiek Nederland en publiceerde in verschillende internationale tijdschriften, zoals in de Journal of Business Ethics.

Jalli Lamin Kuyateh is koravirtuoos en maakt deel uit van een familie koraspelers en verhalenvertellers in Gambia. De kora is een snaarinstrument dat furore maakt in het westen van Afrika. Bekijk hier zijn optreden bij Podium Witteman (NTR). Tijdens de opleiding ‘Ubuntu, leiderschap & burgerschap’ neemt hij ons mee naar de wereld van Kilingti.

Mathilde Stam is geboren en getogen is in de Kalahari en de Karoo (het land van de grote dorst) in Zuid-Afrika. Ze is toezichthouder, directeur-bestuurder van maatschappelijke organisaties, actief in Dialoog en Ubuntu in zowel Nederland als Zuid-Afrika. Als topbestuurder in Nederland brengt ze de lessen van toen nog dagelijks in de praktijk.

Henk Haenen is auteur en specialist op het gebied van Afrikaanse filosofie. In 2018 verscheen van zijn hand bij Damon Ubuntu en Nelson Mandela. Afrikaanse filosofie van verzoening. Ook onderzoekt hij verdraagzame islam, waarover in 2020 een boek verschijnt.

Marten Bos is auteur en coach. Als adviseur streeft hij naar diverse en inclusieve werkplekken, gespecialiseerd in gender en seksuele diversiteit. In 2013 verscheen de tweede druk van zijn boek Coaching en diversiteit bij Bohn Stafleu van Loghum.