Op 16 november, Wereldfilosofiedag, kwam het boek Wat denken doet van Carolien van Welij tot leven in SPUI25. Het boek, verschenen bij ISVW Uitgevers, is hier te bestellen. Hoofdredacteur van Filosofie Magazine Coen Simon stelde vragen om vervolgens de antwoorden met behulp van de filosofie op losse schroeven te zetten. Zo vroeg hij aan Esther Gerritsen of er taalfouten bestaan, om daarna Wittgenstein te citeren dat ‘De betekenis van een woord zijn gebruik in de…
Lees verder
Op 2 november was in Zutphen bij boekhandel Van Someren en ten Bosch de feestelijke boekpresentatie van Leven als een stoïcijn. Of niet?, dat verscheen bij ISVW Uitgevers. In het boek onderzoeken ervaringsstoïcijn Floris van der Pol en classicus Gerard Boter in gesprek met elkaar de zin en onzin van de stoïcijnse filosofie. Kunnen we een filosofie die slavernij zag als een fact of life als leidraad nemen? Hoe pak je mondiale vraagstukken aan vanuit…
Lees verder
Dinsdag 7 november was de feestelijke boekpresentatie van Wat denken doet in de Roode Bioscoop. ISVW Uitgevers dankt Carolien van Welij voor haar geweldige boek en voor de mooie avond. Aanwezig waren onder anderen Maarten Noordijk, een van de fotografen van de fantastische foto’s in het boek, inspirator Kiki Verbeek – Glashelder Verhaal, geïnterviewde Iris Rijsman en altvioliste Saskia Meijs die een schitterend intermezzo ten gehore bracht en het eerste exemplaar in ontvangst mocht nemen,…
Lees verder
Professor Chiara Robbiano teaches philosophy at University College Utrecht, where she also serves as Honours director and Chair of the Diversity Committee. She is dedicated to incorporating voices into the curriculum which are often overlooked, such as female, queer and non-western philosopers. I know her as my thesis supervisor and as an excellent teacher of comparative, world philosophies, especially Japanese Buddhist philosophy. I interviewed her about a recently published anthology she edited with Sarah Flavel,…
Lees verder
Filosofie van een eeuw geleden kan ons nog steeds wat leren, laat ISVW-programmamanager Marthe Kerkwijk zien. Ze stofte het werk van Clara Wichmann af, hertaalde het en voorzag het van een inleiding. Het resultaat is Het recht tot straffen hebben we niet, een verfrissend betoog dat het idee dat op misdaad straf moet volgen doet wankelen. Sanne Rombouts ging met Kerkwijk in gesprek over Clara Wichmann en de onrechtvaardigheid van straf Hoe is het…
Lees verder
Kan de filosofie ons leren zo goed mogelijk uit te sterven? Lisa Doeland denkt van wel: als de filosofie eerst afrekent met gevaarlijke fantasieën die zeggen ‘groen’ te zijn maar intussen alles wat de klimaatcatastrofe aanjaagt bij het oude laten, en ons dan laat voelen hoezeer we verknoopt zijn met alles wat we de uitsterving injagen. In Apocalypsofie doet Doeland een en ander met verve. Daarmee beantwoordt zij de existentiële vraag, al blijft de apocalyps…
Lees verder
“De Feniks is een unieke en volstrekt enkelvoudige vogel waarin de soort (genus) bewaard wordt in het individu.” Dit citaat van de middeleeuwse Italiaanse jurist Baldus de Ubaldis (1327-1400) kwam ik tegen op blz. 389 in The King’s Two Bodies, het vermaarde boek uit 1957 van de Duits-Amerikaanse rechtshistoricus Ernst Kantorowicz. In dit boek gaat het, zoals bekend, om een onderzoek naar de wortels van de moderne staat. Kantorowicz maakt duidelijk dat in de late…
Lees verder
‘The women are up to something’ was een uitspraak van de Oxford-rector toen Elizabeth Anscombe (1919-2001) samen met Iris Murdoch (1919-1999), Philippa Foot (1920-2010), en Mary Midgley (1919-2018) plannen smeedde om de benoeming van president Trumans eredoctoraat te stoppen. Deze president had een aantal jaren terug Japan op de knieën gedwongen door atoombommen op Hiroshima en Nagasaki te gooien. Volgens het kwartet waren er genoeg ethische redenen om dit doctoraat te weigeren. De afgelopen tijd…
Lees verder
Professor Chiara Robbiano doceert filosofie aan University College Utrecht, waar ze ook hoofd van het honoursprogramma en voorzitter van de diversiteitscommissie is. Ze zet zich in voor inclusiviteit — in haar lessen besteedt ze veel aandacht aan vrouwelijke en ‘niet-westerse’ filosofen. Ik ken haar als mijn scriptiebegeleider en geweldig docent in wereldfilosofie, vooral Japanse boeddhistische filosofie. Ik interviewde haar over de bloemlezing die ze met dr. Sarah Flavel heeft samengesteld, getiteld Key Concepts in World…
Lees verder
Voor het eerst zijn de verzamelde gedichten van Friedrich Nietzsche in het Nederlands vertaald. Dit alles ben ik. Gedichten. is een juweel van een boek dat de essentie van Nietzsche ontsluit: leven als onverzadigbaar vuur. Door: Arthur Veenstra Ard Posthuma heeft zijn decennialange affiniteit met Nietzsche bekroond met de bundeling, vertaling, en toelichting van de gedichten van deze filosoof. Het boek bevat een ruimhartige selectie van Nietzsches gedichten, chronologisch ingedeeld in de belangrijke periodes. De…
Lees verder
De crisissen blijven ongenadig over ons heen rollen, van dreigende energietekorten met duistere black-outs tot de officiële erkenning van de klimaatcrisis door het Europees Parlement. Decennialang hebben we onbezorgd vertrouwd op economische groei en financiële waardecreatie. Intussen verzinkt ons ooit stevige poldermodel langzaam in politiek drijfzand. We moeten anders, dat besef is doorgedrongen. Maar hoe? Publieksfilosoof Martha Nussbaum biedt uitkomst. Ze heeft zich toegewijd aan het gestructureerd vormgeven van een rechtvaardige samenleving voor mens en…
Lees verder
Het vertrouwen in de rechtsstaat en democratie is laag. En waar veel auteurs schuldigen aanwijzen, ontwikkelde oud-minister Ernst Hirsch Ballin een theorie die poogt dit vertrouwen te herstellen. In het boek Waakzaam burgerschap. Vertrouwen in democratie en rechtsstaat herwinnen presenteert Hirsch Ballin zijn voorstel aan een breed publiek en onderzoekt hij de filosofische rechtvaardigingen hiervan. Het boek biedt een interessante mix van rechtstheorie en politieke filosofie en ontwikkelt een duidelijke handleiding rondom de vraag ‘Hoe…
Lees verder
‘Wijze mensen verdelgen de microben niet en weten dat men ze nodig heeft bij het maken van de kaas. Voeg deze ziekteverwekkers toe aan de melk en men krijgt het goddelijke ambrozijn.’ Dit citaat komt van de Franse filosoof Michel Serres en is te vinden op pagina 164 van Le Parasite, zijn meesterwerk uit 1980 dat dit najaar bij Uitgeverij Boom in het Nederlands zal verschijnen. Het citaat staat in een kort hoofdstuk dat simpelweg…
Lees verder
Wat is trots precies, en wanneer is deze emotie gepast? Filosoof Martha Claeys promoveerde aan de Universiteit Antwerpen op deze vragen en schreef haar conclusies in het boek Trots. De filosofie van een emotie (Boom, 2023). Niet alleen de knaloranje kaft is opvallend, ook de toepassing van haar analyse op voorbeelden uit de actualiteit maken van het boek een prikkelende leeservaring. Marthe Kerkwijk ging met Claeys in gesprek. Interview met Martha Claeys Tekst: Marthe…
Lees verder
Het is april, de narcissen bloeien, de schaapjes lammeren en ook de filosofen komen uit hun stoffige zolders tevoorschijn. In de Maand van de Filosofie toont iedereen die iets filosofisch te bieden heeft zich immers in vol ornaat aan het publiek. Dit jaar is het thema ‘Weerloos en waardevol’, maar het had ook ‘ruimte’ kunnen zijn, want zowel de kersverse Denker des Vaderlands als de essayist van de Maand van de Filosofie benadrukken de waarde…
Lees verder
Wat maakte de Italiaanse regisseur Pasolini een optimist?
Lees verder
Met Césaire en Federici doorgronden we de geschiedenis van maatschappelijke achterstelling.
Lees verder
Ontkennen dat Engeland bestaat gaat weinig problemen opleveren, maar het ontkennen van bijvoorbeeld genocide wel. Wat zit daarachter?
Lees verder
De mens is niet slechts op zoek naar rijkdom en succes, maar verlangt naar meer. Waar zoekt het individu naar in onze tijd?
Lees verder
Rilke-liefhebbers opgelet: in 2025 komt er een grootse tentoonstelling aan in Marbach. We komen eraan!
Lees verder
Het is bijna kerst: hoog tijd om ‘De Avonden’ te lezen!
Lees verder
Achter de filosofie van Hannah Arendt schuilt een onderbelicht persoon. Wie was Arendt?
Lees verder
Wat zegt de fenomenologie over het lichaam?
Lees verder
Kun je filosoferen over het voetbal? Jazeker! René ten Bos en Peter Henk Steenhuis laten precies zien hoe je dat doet.
Lees verder
Je onderdompelen in de machtige taal van Eliot is een van de overweldigendste literaire ervaringen.
Lees verder
Ik geloof dat al het zweet en tranen van de arme generatie op aarde zal verdwijnen. Maar niemand zal het vóór ze doen, ze moeten het zelf doen.
Lees verder
Het zou zomaar kunnen zijn dat het lijden van de individuele mens niet het exclusieve centrum is van het morele universum.
Lees verder
We moeten niet willen versmelten maar nieuwsgierig blijven naar de ander.
Lees verder
Hoe gezond is iemand die, tegen alle evidentie in, doodleuk beweert dat hij niet ziek is?
Lees verder
Is er sprake van woekergroei, dan is het organisme ten dode opgeschreven.
Lees verder
Het is geoorloofd om te vechten voor je principes, maar wat is die strijd waard als in dat gevecht dezelfde principes worden geschonden?
Lees verder
Geen “incel” of feminist ontkomt aan de vlijmscherpe pen van Srinivasan.
Lees verder
De metafysica van Aristoteles heeft de platonische voorkeur voor het algemene en het abstracte nog steeds niet overwonnen.
Lees verder
In een maatschappij waarin mensen kampen met burn-outs, stress en andere mentale klachten kan het cynisme een ander perspectief bieden.
Lees verder
Naast denken en willen was oordelen volgens #Arendt een van de meest fundamentele activiteiten van de menselijke geest.
Lees verder
Materie, of het nu een computer of onze fysieke hersenen betreft, valt altijd met zichzelf samen.
Lees verder
Zorg omvat drie essentiële dimensies: het concrete werk van levensonderhoud, het affectieve engagement en de politieke betrokkenheid.
Lees verder
Filosofische problemen kwamen volgens Wittgenstein voort uit een verkeerd begrip van de logica van taal.
Lees verder
Lispector was ook een kosmopolitische socialite, die door haar schoonheid en intelligentie heel wat harten heeft gebroken.
Lees verder
Ik zou er ook moeite mee hebben wanneer er twee kinderen op mijn stoep zouden staan die vertelden dat ze uit de toekomst kwamen.
Lees verderBij vraagstukken rondom het klimaat en de planeet “is eerbied onontbeerlijk”.
Lees verder
Salt ziet in dat dieren – net als mensen – individualiteit, karakter en rede hebben. #dierendag
Lees verder
Dit artikel is verschenen in iFilosofie #64. Klik hier voor de volledige editie. Onno Zijlstra promoveerde in 1982 op een proefschrift over het denken van José Ortega y Gasset. Lange tijd viel deze Spaanse filosoof bij Zijlstra wat in de luwte totdat de COVID-crisis ook voor hem veel activiteit tot stilstand bracht. Hoog tijd om Ortega y Gassets visie nog eens kritisch tegen het licht te houden, wat resulteerde in het boek Het leven als…
Lees verder
Voor de practicus geldt een variatie op de eed van Hippocrates: niet “allereerst, doe geen kwaad”, maar “allereerst, stel niet gerust”.
Lees verder
De piramidale top-downstructuur van de dictatuur werkt op basis van angst die tot in de haarvaten van lijf en hoofd doordringt.
Lees verder
Griekse dichters deden een beroep op de muzen omdat ze goed wisten dat ze als mensen niets wisten.
Lees verder
Welke kansen krijgt iemand die voor nog geen dubbeltje geboren wordt? #AngelaDavis schrijft daarover vanuit eigen ervaring.
Lees verder
Hirsch Ballin stelt dat een verandering van het publiekrecht en een herijking van de rechtsstaat oplossingen kunnen bieden.
Lees verder
Er is hoop voor de democratische rechtsstaat, maar dat vraagt wel wat inzet van ons als burgers.
Lees verder
Vrijheid is een wassen neus zolang die niet gepaard gaat met sociale structuren die vrijheid mogelijk maken.
Lees verder
Dit artikel is verschenen in iFilosofie #61. Klik hier voor de volledige editie. In Waarom schurken pech hebben en helden geluk. Een nieuwe filosofie van de vrije wil betoogt filosoof en jurist Jurriën Hamer dat de vrije wil terug in zijn hok moet. De klassieke paradox van de vrije wil blijft onoplosbaar, maar de pendule is in onze maatschappij te ver naar de kant van de vrije wil gezwengeld. Tijd om het idee van een…
Lees verder
Dit artikel is verschenen in iFilosofie #60. Klik hier voor de volledige editie. Bliksembloemen, sneeuwtroost en windadem. Onze ervaring van het weer genereert allerlei interessante beelden en associaties. In Meteorologie van het innerlijk gaat Kris Pint op zoek naar de verbinding tussen weersverschijningen en de filosofische overpeinzingen die ze oproepen. Wat levert zijn zoektocht op? Tekst: Merel Aalders Zinnelijke affecten Pint begint met het besef van de veranderlijkheid van het eigen leven, dat zich afspeelt…
Lees verder
Dit artikel is verschenen in iFilosofie #60. Klik hier voor de volledige editie. Wat hebben Plato’s dialogen, De wereld van Sofie en Meesters van de filosofie met elkaar gemeen? Net zo interessant als de inhoud van deze dialogen is de relatie tussen de betrokkenen. In De zijkant van de filosofie is de relatie als volgt: Aline D’Haese heeft Frank Meester erop gewezen dat Frank blinde vlekken heeft ten aanzien van vrouwelijke denkers. Vervolgens zijn Aline…
Lees verder
Dit artikel is verschenen in iFilosofie #60. Klik hier voor de volledige editie. Op de omslag van Waarheidszoekers van Cees Zweistra staat een aanbeveling van Paul Van Tongeren: ‘Rijk, prikkelend, spannend!’. Op de binnenflap gaat Van Tongeren verder, maar vooral die eerste drie woorden zijn blijven hangen. Ik moest meteen denken aan de slogan van Ritter Sport: ‘Vierkant, makkelijk, lekker!’ Een sterke tekst, want hij klopt als een bus. Je kunt je echter afvragen of…
Lees verder
Volodymyr Yermolenko, geïnterviewd door Michel Eltchaninoff. Gepubliceerd op 24 februari 2022 in Philosophie Magazin. Nu de Russische invasie in volle gang is, spraken wij met de in Kiev woonachtige filosoof en journalist Volodymyr Yermolenko. Hij hoort explosies rondom zijn huis, maar denkt er toch niet aan zijn land te verlaten en benadrukt de veerkracht van de Oekraïense gemeenschap. Hoe kwam u op de hoogte van de Russische invasie? Ik woon met mijn vrouw en twee…
Lees verder
“Wie is dit?” Niemand zou opkijken als je deze vraag aan oma stelt terwijl je wijst naar een oude familiefoto op haar schoorsteenmantel. Maar vraag je ook ‘wie is dit’ bij de ingelijste foto van haar hondje of het portret van de jonge orang-oetan die ze pas heeft geadopteerd? Misschien klinkt het in eerste instantie een beetje vreemd, toch gebeurt het steeds vaker dat we ook dieren als individuen zien. Dat weerspiegelt de nieuwe, ontluikende…
Lees verder
Tekst: Henk Smeijsters De klimaatcrisis is moeilijk te tackelen omdat de moderne mens een grenzeloos consumptieve levensstijl ontwikkelde. Je kunt de klimaatcrisis daarom ook een levensstijlcrisis noemen. Aangezien we in de klimaatverandering onomkeerbare kantelpunten naderen – gesmolten poolijs en gletsjers kun je niet meer terughalen – heeft het veranderen van de levensstijl een hoge urgentie. Maar niet alleen met het oog op dergelijke kantelpunten is deze verandering urgent. 29 juli is de Earth Overshoot Day,…
Lees verder
Tekst: Florian Jacobs ‘Je bent me een rare, Lev Nikolajevitsj, een raadsel.’1 Deze woorden worden uitgesproken door Rogozjin, die we zowel de zielsverwant als de nemesis kunnen noemen van prins Mysjkin in De idioot, de roman die Fjodor Dostojevski schreef in 1867-1868. Prins Mysjkin is de hoofdpersoon in de roman; ‘De idioot’ is hoe veel personages hem noemen en hoe hij ook zichzelf vaker niet dan wel noemt. Deze bijnaam klinkt misschien wat weinig flatteus,…
Lees verder
Tekst: Florian Jacobs Van 24 juni tot 6 juli 1916 vocht de zevenentwintigjarige filosoof Ludwig Wittgenstein mee in de slag om Kolomyja, nu een stad met zo’n 70.000 inwoners in het zuidwesten van Oekraïne. Hij was al maanden nauw betrokken bij de strijd aan het Russische front, waar het Oostenrijk-Hongaarse leger sinds juni te kampen had met het zogeheten Broesilov-offensief, het grootste Russische offensief in de Eerste Wereldoorlog. Wittgenstein streed mee in de voorste linies,…
Lees verder
Tekst: Petra van der Kooij Ik zit al even in Dignita Hoftuin, het cafeetje waar we hebben afgesproken, als Kauthar Bouchallikht (1994) binnenkomt. Het vegetarische en biologische café in stadscentrum Amsterdam wordt ook wel de ‘Groene Oase te midden van de stadshectiek’ genoemd. Naast duurzaamheid zet het café zich in om kwetsbare groepen in de samenleving weerbaarder te maken en te helpen met re-integreren op de arbeidsmarkt. De twee doelen die het café nastreeft, duurzaamheid…
Lees verder
Tekst: Mark Leegsma Aanvankelijk leek de politiek-religieus gemotiveerde onthoofding van de Franse leraar geschiedenis Samuel Paty in Nederland weinig deining tot gevolg te hebben. Maar Fidan Ekiz had daarover nog niet publiekelijk haar verbazing uitgesproken, of de geest was ook hier uit de fles, al was het maar vanwege het treurige feit dat er onmiddellijk een blik bedreigingen aan het adres van Ekiz werd opengetrokken. Een vriendin van me doceert maatschappijleer op de als ‘gemengd’…
Lees verder
De ISVW feliciteert Lotte Spreeuwenberg met de eerste plek in de Essaywedstrijd ‘Leren van onze geschiedenis’! Naast de hoofdprijs verschijnt haar essay ‘Onderhuidse verhalen’ volgend jaar in een essaybundel bij ISVW Uitgevers. Zeker weten dat je de aankondiging niet mist? Meld je aan voor de ISVW-nieuwsbrief. Juryrapport ‘Montaigne koos bij zijn zelfonderzoek voor de vorm van het essay, omdat hij aftastend en proberend tot grotere zelfkennis wilde komen. Dit essay pelt, in de geest van…
Lees verder
Een filosofische wandeling vanuit de ISVW Tekst: Eric Brinckmann Beeld: Anneke van Leeuwen Met de viering van het 100-jarig bestaan van de ISVW, in 2016, werd er ook filosofisch gewandeld. Je zou zeggen dat zich in die eeuw, met het ruim 2000 ha grote natuurgebied als achtertuin, een filosofische wandeltraditie heeft ontwikkeld. Heraclitus, Zhuang Zi, Cusanus, Dionysius de Kartuizer, Hobbes – met een inktpot aan zijn wandelstok – Rousseau, Goethe, Nietzsche, Emerson, Thoreau, Wittgenstein, Heidegger,…
Lees verder
Begin juni verscheen Het filosofisch gesprek, geschreven door Kristof Van Rossem, bij ISVW Uitgevers (in nauwe samenwerking met LannooCampus). We vroegen Kristof of hij de belangrijkste zaken om op te letten bij het voeren van een filosofisch gesprek op een rijtje wilde zetten. Gelukkig wilde hij dat wel. Kristof stelt vijf metaforen centraal die helpen bij het voeren van een goed filosofisch gesprek. 1. Luister als een vroedvrouw Je gesprekspartner denkt en spreekt voortdurend anders…
Lees verder
Tekst: Saskia Kalb Over slaap denk je alleen maar na als het een issue is. Normaal slaap ik als een roos, altijd en overal. Een begenadigd slaper ben ik, zij het een erg indiscrete. De mensheid, die ik overdag enigszins schuw, zoek ik ’s nachts op. Hele verhalen kan ik vertellen en mijn man heeft me regelmatig horen lachen en zingen (jawel) tijdens mijn nachtelijke bespiegelingen. Dat kwam tot een abrupte stop toen ik een…
Lees verder
Tekst: Zoë Spaaij Wat zegt het dat een lezingenavond over ‘De kunst van het ongelukkig zijn’ in Pakhuis de Zwijger helemaal was uitverkocht? Dat (elitair) Nederland ongelukkig is? Volgens onderzoeken lijkt dat wel mee te vallen en ook een korte steekproef in de zaal liet zien dat mensen hun leven gemiddeld een ‘7,3’ geven. Niet heel ongelukkig dus. Psychiater Dirk de Wachter, auteur van het gelijknamige boek De kunst van het ongelukkig zijn, stelt dat…
Lees verder
Tekst: Marthe Kerkwijk Sociale filosofie is, net als bijvoorbeeld ethiek, epistemologie en ontologie, een specialisme binnen de filosofie. Maar als ethiek zich bezighoudt met de vraag ‘wat moet ik doen?’, epistemologie met de vraag ‘wat kan ik weten?’ en ontologie met de vraag ‘wat bestaat echt?’, met welke filosofische vraag houden we ons dan bezig als we sociale filosofie bedrijven? Het antwoord op deze vraag is niet eenduidig. Filosofen die sociale filosofie als hun specialisme…
Lees verder
Tekst: Zoë Spaaij Ulrike Guérot op de Internationale school van de Wijsbegeerte Op de vooravond van een (dan eindelijk toch komende) Brexit en op de dag dat Europa de ‘Green Deal’ presenteert, lijkt er van eendracht in Europa geen sprake te zijn. Europa heeft haar glans verloren; er lijkt nog maar weinig over van het project wat ooit als een utopie begonnen is met het verdrag van Maastricht. In het debat rondom Europa voeren de…
Lees verder
Tekst: Zoë Spaaij Boze boeren, boze bouwers en boze burgers in het algemeen. Tegenwoordig wordt het land overspoeld met stakingen. Het lijkt wel alsof het Malieveld dagelijks wordt platgelopen (of gereden in het geval van de boeren). Naast de stakingen voor sociale groepen zijn er ook stakingen voor het behoud van de aarde. Want naast de boeren, de bouwers, de verplegers en de onderwijzers zijn er ook groeperingen zoals Extinction Rebellion die in opstand komen…
Lees verder
Tekst: Zoë Spaaij Afbeelding: Mohamed Hassan Sinds de opkomst van Fortuyn, de moord op Theo Van Gogh en Fitna van Wilders, tot aan recentelijk de kritiek op salafistische scholen, beheerst het debat rondom de islam internationale en nationale media. Naar aanleiding van twee recent gepubliceerde boeken, Het vervallen huis van de islam van Ruud Koopmans en Allah in Europa. Een reisverslag van een ongelovige van Jan Leyers, organiseerden de Groene Amsterdammer en de Universiteit van…
Lees verder
(Foto: Gerd Leonhard) Algoritmes. Wij hebben allemaal een vaag idee wat hiermee bedoeld wordt, maar vaak blijft het bij een idee over robots, automatisering en iets met computers of data. Wikipedia levert ook geen duidelijk uitsluitsel: een algoritme wordt omschreven als ‘een eindige reeks instructies die vanuit een gegeven begintoestand naar een beoogd doel leidt’. Dus dat. Nu is mijn reactie als niet-techneut vaak ‘oh, laten we dit soort dingen maar over aan mensen die…
Lees verder
Afgelopen vrijdag liepen er duizenden mensen mee met de grote ‘klimaatstaking’ in Den Haag. Deze was georganiseerd door verschillende milieuorganisaties in het kader van de Global Climate Strikes. De staking borduurde voort op de Fridays for Future stakingen van scholieren, maar tijdens de klimaatstakingen deden er niet alleen scholieren mee. Van kinderen van een jaar of vijf, tot daadwerkelijke stakers (dus mensen die niet op werk verschenen) en gepassioneerde ouderen, kortom alle generaties waren vertegenwoordigd.…
Lees verder
Gisteren verscheen Waarom zou ik? van Petra van der Kooij. Zij ging in gesprek met filosofen, journalisten, directeuren en actievoerders om het handelen van het individu in de klimaatcrisis te bevragen. Op maandagavond 16 september 2019 presenteerde ze het boek in Café Hofman te Utrecht. Een van haar gesprekspartners in Waarom zou ik? was ook van de partij: Peter Smith, kunstenaar en initiatiefnemer van Stichting KLEAN. Hieronder lees je alvast een voorproefje van zijn bijdrage…
Lees verder
Amsterdam, 25 augustus 2019, Beste lezer, Afgelopen jaar reisde ik digitaal langs de grenzen van onze taal op zoek naar de grenzen van onze wereld. Onder de titel Bubbelonië publiceerde ik op de website van dagblad Trouw wekelijks een column over een woord of een woordpaar. Die woorden waren niet willekeurig gekozen, het ging om termen die naar mijn idee afgelopen decennia grondig van betekenis zijn veranderd. Volgens voormalig Denker des Vaderlands, René Gude, gebruiken…
Lees verder
Op 24 juni 2019, op een dag die zo warm aanvoelde als vorige week, was Groningen even de hoofdstad van vrouwen in de filosofie. Tijdens de Conference by Women in Philosophy kwamen filosofen uit onder meer Nederland, België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk bijeen om hun onderzoek met de wereld te delen. De conferentiedag toonde de veelzijdigheid van filosofische discussies in de universitaire wereld, een plek waar vrouwen nog altijd tot de minderheid behoren. Women…
Lees verderFoto: Latvijas Universitāte Wie filosofie en poëzie met elkaar vergelijkt, kan moeilijk ergens anders beginnen dan bij De staat van Plato. De wijsgeer verwijst de poëzie naar het rijk van de ‘nabootsers van schijnbeelden’ , wat hij overigens in behoorlijk poëtische bewoordingen doet. Poëzie is niet meer dan ‘slechts afbeelding en geen werkelijkheid’ , terwijl filosofie zich bezighoudt met de ontrafeling van die werkelijkheid. Wil je serieus zijn, doe dan aan filosofie. Plato schildert poëzie…
Lees verder
Heropening der Internationale School voor Wijsbegeerte te Amersfoort op Zaterdag 27 Juli 1946 door Prof. Dr. R. de Josselin de Jong. — Driebergen. Op dezen mooien Julidag van het jaar 1946, den dag, dat de Internationale school voor Wijsbegeerte te Amersfoort haar taak, na een gedwongen pauze van vijf jaren, hervat, willen wij in dit eerste samenzijn ons bezinnen op hetgeen het Verleden ons bracht, het Heden ons biedt en de Toekomst van ons verwacht.…
Lees verder
Foto: Rumlin Tekst: Wil Heeffer Op 17 april jongstleden activeerde Trump met veel poeha opnieuw de Helms-Burton wet. De dag waarop Trump dat deed, is beladen met symboliek en geknars van tanden. Om het met een variatie op de woorden van Hamlet te zeggen: ‘There was something rotten in het state of Cuba’ waardoor Noord-Amerika op die dag in 1961 aan de invasie van de Varkensbaai begon. Op Cuba zou met wortel en tak het…
Lees verder
Tekst: Wil Heeffer Op 2 april – dus geen aprilmop – stonden er twee opmerkelijke berichten in de Volkskrant. Het eerste ging over computers die de handgeschreven historische documenten uit het Amsterdams historisch archief omzetten in digitale tekst. Aan het licht kwam daardoor dat Johan Maurits, gouverneur van Brazilië tussen 1636-1644, bijgenaamd de Braziliaan, op eigen naam ‘een merckelijke partije swarten’ kocht in Angola. Het tweede ging over twee opgezette Afrikanen in een museum in…
Lees verder
Filosofisch café? Wat moet ik me daarbij voorstellen? Net als Sartre in een café nadenken over de grote vragen des levens? Zoiets, inderdaad. Maar dan met een publiek van geïnteresseerde leken. Ik had gehoord van het café philo in Parijs op de Place de la Bastille. Bij een café philo kiest het publiek aan het begin van de bijeenkomst het thema en de filosoof van dienst is moderator van het gesprek. Toen ik over die…
Lees verder
Hegels uitspraak ‘De uil van Minerva begint pas bij het aanbreken van de avondschemering haar vlucht’ kunnen we zo opvatten dat we bij het invallen van de ‘avondschemering van ons leven’ de verdieping zoeken. Maar ook zo dat denkers echt beginnen te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit wanneer een tijdperk voorbij is en zij gelegenheid hebben gehad om uitvoerig te reflecteren op wat is geweest. Ik vind het belangrijk om de uil al…
Lees verder
Ben je ooit wel eens door een museum of een galerij gelopen met de gedachte: wat doet dit hier? Een soepblik? Een doos schuursponsjes? Die staan bij mij ook in de voorraadkast. Is dit kunst? Wie denkt Warhol wel niet dat hij is? Het zal je wellicht verbazen, maar er zit iets achter! In het volgende fragment (pp. 305-307) uit Arthur d’Ansembourgs Er zit iets achter wordt duidelijk waarom (foto: Lasse Olsson, Pressens bild). In de twintigste…
Lees verder
Door Marthe Kerkwijk Wat is vriendschap en waarom is het zo belangrijk voor het menselijk bestaan? Die vraag leidt al minstens sinds Aristoteles tot een levendig debat onder filosofen. Volgens Aristoteles kan vriendschap op drie redenen gebaseerd zijn: je kunt de ander waarderen omdat je plezier aan haar ontleent, omdat ze nuttig voor je is of omdat je haar karakter waardeert. Daarvan vindt men de laatste reden doorgaans de beste, want alleen in dat geval…
Lees verder
Je zou het misschien niet zeggen, maar de wereld van professionals drijft op filosofie. Zonder visie geen organisatie. Zonder goede vragen geen productieve vergaderingen. Zonder ideeën over de toekomst geen onderwijs. Zonder waarden geen besluiten en zonder ethiek geen beleid. Filosofische vragen Een arts kan bepaalde symptomen diagnosticeren en zo bepalen welke ziekte je hebt. Vervolgens kan de arts je een behandeling voorschrijven zodat je weer gezond wordt, of in elk geval zo gezond mogelijk.…
Lees verderFilosofisch schrijven, dat klinkt moeilijk. We schudden niet allemaal een kloeke kritiek of een fenomenologie van de geest uit onze mouw. Dat hoeft dan ook niet. Als je de volgende vijf punten in de gaten houdt, ben je al heel goed op weg naar een aardig filosofisch boek. 1) Schrijf voor een duidelijk publiek. Er bestaat geen goed boek dat niet voor een publiek is geschreven. Zelfs een moeilijke filosoof als Hegel wist precies welke…
Lees verder