Het debat over ‘de islam’

Tekst: Zoë Spaaij Afbeelding: Mohamed Hassan Sinds de opkomst van Fortuyn, de moord op Theo Van Gogh en Fitna van Wilders, tot aan recentelijk de kritiek op salafistische scholen, beheerst het debat rondom de islam internationale en nationale media. Naar aanleiding van twee recent gepubliceerde boeken, Het vervallen huis van de islam van Ruud Koopmans en Allah in Europa. Een reisverslag van een ongelovige van Jan Leyers, organiseerden de Groene Amsterdammer en de Universiteit van…

“Het discriminerende algoritme”

(Foto: Gerd Leonhard) Algoritmes. Wij hebben allemaal een vaag idee wat hiermee bedoeld wordt, maar vaak blijft het bij een idee over robots, automatisering en iets met computers of data. Wikipedia levert ook geen duidelijk uitsluitsel: een algoritme wordt omschreven als ‘een eindige reeks instructies die vanuit een gegeven begintoestand naar een beoogd doel leidt’. Dus dat. Nu is mijn reactie als niet-techneut vaak ‘oh, laten we dit soort dingen maar over aan mensen die…

Klimaatstaking in Den Haag: Wie moet het huis blussen?

Afgelopen vrijdag liepen er duizenden mensen mee met de grote ‘klimaatstaking’ in Den Haag. Deze was georganiseerd door verschillende milieuorganisaties in het kader van de Global Climate Strikes. De staking borduurde voort op de Fridays for Future stakingen van scholieren, maar tijdens de klimaatstakingen deden er niet alleen scholieren mee. Van kinderen van een jaar of vijf, tot daadwerkelijke stakers (dus mensen die niet op werk verschenen) en gepassioneerde ouderen, kortom alle generaties waren vertegenwoordigd.…

De belangrijke rol van het individu

Gisteren verscheen Waarom zou ik? van Petra van der Kooij. Zij ging in gesprek met filosofen, journalisten, directeuren en actievoerders om het handelen van het individu in de klimaatcrisis te bevragen. Op maandagavond 16 september 2019 presenteerde ze het boek in Café Hofman te Utrecht. Een van haar gesprekspartners in Waarom zou ik? was ook van de partij: Peter Smith, kunstenaar en initiatiefnemer van Stichting KLEAN. Hieronder lees je alvast een voorproefje van zijn bijdrage…

Woorden in schaapskleren

Amsterdam, 25 augustus 2019, Beste lezer, Afgelopen jaar reisde ik digitaal langs de grenzen van onze taal op zoek naar de grenzen van onze wereld. Onder de titel Bubbelonië publiceerde ik op de website van dagblad Trouw wekelijks een column over een woord of een woordpaar. Die woorden waren niet willekeurig gekozen, het ging om termen die naar mijn idee afgelopen decennia grondig van betekenis zijn veranderd. Volgens voormalig Denker des Vaderlands, René Gude, gebruiken…

Diverse filosofie tijdens Women in Philosophy

Op 24 juni 2019, op een dag die zo warm aanvoelde als vorige week, was Groningen even de hoofdstad van vrouwen in de filosofie. Tijdens de Conference by Women in Philosophy kwamen filosofen uit onder meer Nederland, België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk bijeen om hun onderzoek met de wereld te delen. De conferentiedag toonde de veelzijdigheid van filosofische discussies in de universitaire wereld, een plek waar vrouwen nog altijd tot de minderheid behoren. Women…

Wat dichters weten

Foto: Latvijas Universitāte Wie filosofie en poëzie met elkaar vergelijkt, kan moeilijk ergens anders beginnen dan bij De staat van Plato. De wijsgeer verwijst de poëzie naar het rijk van de ‘nabootsers van schijnbeelden’ , wat hij overigens in behoorlijk poëtische bewoordingen doet. Poëzie is niet meer dan ‘slechts afbeelding en geen werkelijkheid’ , terwijl filosofie zich bezighoudt met de ontrafeling van die werkelijkheid. Wil je serieus zijn, doe dan aan filosofie. Plato schildert poëzie…

Heropening der Internationale School voor Wijsbegeerte (1946)

Heropening der Internationale School voor Wijsbegeerte te Amersfoort op Zaterdag 27 Juli 1946 door Prof. Dr. R. de Josselin de Jong. — Driebergen. Op dezen mooien Julidag van het jaar 1946, den dag, dat de Internationale school voor Wijsbegeerte te Amersfoort haar taak, na een gedwongen pauze van vijf jaren, hervat, willen wij in dit eerste samenzijn ons bezinnen op hetgeen het Verleden ons bracht, het Heden ons biedt en de Toekomst van ons verwacht.…

De Varkensbaai

Foto: Rumlin Tekst: Wil Heeffer Op 17 april jongstleden activeerde Trump met veel poeha opnieuw de Helms-Burton wet. De dag waarop Trump dat deed, is beladen met symboliek en geknars van tanden. Om het met een variatie op de woorden van Hamlet te zeggen: ‘There was something rotten in het state of Cuba’ waardoor Noord-Amerika op die dag in 1961 aan de invasie van de Varkensbaai begon. Op Cuba zou met wortel en tak het…

De nacht van het kapitaal

Tekst: Wil Heeffer Op 2 april – dus geen aprilmop – stonden er twee opmerkelijke berichten in de Volkskrant. Het eerste ging over computers die de handgeschreven historische documenten uit het Amsterdams historisch archief omzetten in digitale tekst. Aan het licht kwam daardoor dat Johan Maurits, gouverneur van Brazilië tussen 1636-1644, bijgenaamd de Braziliaan, op eigen naam ‘een merckelijke partije swarten’ kocht in Angola. Het tweede ging over twee opgezette Afrikanen in een museum in…

Het filo café (café philo)

Filosofisch café? Wat moet ik me daarbij voorstellen? Net als Sartre in een café nadenken over de grote vragen des levens? Zoiets, inderdaad. Maar dan met een publiek van geïnteresseerde leken. Ik had gehoord van het café philo in Parijs op de Place de la Bastille. Bij een café philo kiest het publiek aan het begin van de bijeenkomst het thema en de filosoof van dienst is moderator van het gesprek. Toen ik over die…

Als de uil van Minerva uitvliegt

Hegels uitspraak ‘De uil van Minerva begint pas bij het aanbreken van de avondschemering haar vlucht’ kunnen we zo opvatten dat we bij het invallen van de ‘avondschemering van ons leven’ de verdieping zoeken. Maar ook zo dat denkers echt beginnen te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit wanneer een tijdperk voorbij is en zij gelegenheid hebben gehad om uitvoerig te reflecteren op wat is geweest. Ik vind het belangrijk om de uil al…

Zit er daadwerkelijk iets achter?

Ben je ooit wel eens door een museum of een galerij gelopen met de gedachte: wat doet dit hier? Een soepblik? Een doos schuursponsjes? Die staan bij mij ook in de voorraadkast. Is dit kunst? Wie denkt Warhol wel niet dat hij is? Het zal je wellicht verbazen, maar er zit iets achter! In het volgende fragment (pp. 305-307) uit Arthur d’Ansembourgs Er zit iets achter wordt duidelijk waarom (foto: Lasse Olsson, Pressens bild). In de twintigste…

Arendtiaanse vrienden hebben de wereld

Door Marthe Kerkwijk Wat is vriendschap en waarom is het zo belangrijk voor het menselijk bestaan? Die vraag leidt al minstens sinds Aristoteles tot een levendig debat onder filosofen. Volgens Aristoteles kan vriendschap op drie redenen gebaseerd zijn: je kunt de ander waarderen omdat je plezier aan haar ontleent, omdat ze nuttig voor je is of omdat je haar karakter waardeert. Daarvan vindt men de laatste reden doorgaans de beste, want alleen in dat geval…

Filosofie werkt

Je zou het misschien niet zeggen, maar de wereld van professionals drijft op filosofie. Zonder visie geen organisatie. Zonder goede vragen geen productieve vergaderingen. Zonder ideeën over de toekomst geen onderwijs. Zonder waarden geen besluiten en zonder ethiek geen beleid. Filosofische vragen Een arts kan bepaalde symptomen diagnosticeren en zo bepalen welke ziekte je hebt. Vervolgens kan de arts je een behandeling voorschrijven zodat je weer gezond wordt, of in elk geval zo gezond mogelijk.…

Filosofisch schrijven

Filosofisch schrijven, dat klinkt moeilijk. We schudden niet allemaal een kloeke kritiek of een fenomenologie van de geest uit onze mouw. Dat hoeft dan ook niet. Als je de volgende vijf punten in de gaten houdt, ben je al heel goed op weg naar een aardig filosofisch boek. 1) Schrijf voor een duidelijk publiek. Er bestaat geen goed boek dat niet voor een publiek is geschreven. Zelfs een moeilijke filosoof als Hegel wist precies welke…

Meld je aan voor onze nieuwsbrieven