Kritische theorie

Honderd jaar Frankfurter Schule 

Waarom is de belofte van de verlichting – een vrije samenleving van autonome burgers – zo moeilijk te realiseren? Waarom ontaardt het streven naar rationaliteit vaak juist in redeloosheid? En welke rol kunnen filosofie en wetenschap spelen in het tot stand brengen van een rechtvaardige maatschappij? Deze vragen vormen het vertrekpunt van de kritische theorie, zoals Max Horkheimer, Theodor W. Adorno en anderen die vanaf 1924 aan het Institut für Sozialforschung in Frankfurt ontwikkelden. Niet veel later moesten veel van deze denkers vluchten voor het fascisme – niet alleen vanwege hun joodse afkomst, maar ook vanwege hun scherpe maatschappijkritiek. Na de oorlog groeide de kritische theorie uit tot een van de belangrijkste filosofische stromingen van de 20e en ook van de 21e eeuw.

In deze cursus bestudeer je zowel het werk van de grondleggers van de kritische theorie als dat van latere denkers als Jürgen Habermas en Herbert Marcuse, om uiteindelijk, aan de hand van hedendaagse filosofen, een antwoord te kunnen geven op de vraag wat de kritische theorie ons kan leren over de politieke crises van onze tijd. Met Marthe Kerkwijk en Peter Huijzer, en gastbijdragen van onder meer Thijs Lijster, Jouke Huijzer, Marian Donner en Tivadar Vervoort.

Leerdoelen

Tijdens onze filosofiecursussen doe je kennis op over filosofen en hun ideeën. Je leert je eigen ideeën en standpunten toetsen, scherpen en verdiepen door met de docent en anderen in gesprek te gaan. Daarnaast oefen je communicatieve vaardigheden zoals: aandachtig luisteren, je eigen gedachten bondig onder woorden brengen, en betekenisvolle vragen stellen.

Studiebelasting

Deze cursus bestaat uit 27 contacturen en (optioneel) enkele uren zelfstudie. Bij de cursus wordt op de eerste dag een reader ter beschikking gesteld. De teksten uit deze reader verschijnen voorafgaand aan de cursus ook op onze Digitale Leeromgeving. Het is niet verplicht deze teksten vooraf al te hebben gelezen, maar het wordt wel aanbevolen om hierop vooraf alvast een blik te werpen. Daardoor zul je meer uit de cursus kunnen halen.

Data

Woensdag 14 t/m zondag 18 augustus 2024 

Aanvang woensdag om 10.30 uur, einde zondag om 12.30 uur met afsluitende lunch

Deelname

Arrangement 1: € 917,70 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch en koffie/thee)

Arrangement 2: € 1145,50 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt)

Arrangement 3: € 1.185,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt)

Arrangement 4: € 1.215,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt)

Wil je korting? Schaf dan de Gold Card aan of kijk of je in aanmerking komt voor ambassadeurskorting.

Docenten

Marthe Kerkwijk is filosoof en programmamanager bij de ISVW. Ze doceerde sociale filosofie aan de University of London, waar ze promotieonderzoek deed naar het werk van Habermas.

Peter Huijzer is redacteur bij de ISVW en werkt daarnaast als literair vertaler en filosofiedocent. Hij studeerde filosofie in Amsterdam, Parijs en Freiburg en vertaalde o.a. werk van Ludwig Wittgenstein, Emil Cioran en Karl Marx.

Thijs Lijster is als universitair docent kunst- en cultuurfilosofie verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit Antwerpen. Zijn boeken De grote vlucht inwaarts (2016), Kijken, proeven, denken (2019) en Wat we gemeen hebben (eveneens shortlist Socratesbeker) werden stuk voor stuk genomineerd voor de Socratesbeker. In 2023 schreef hij een veelgeprezen introductie in het denken van de Frankfurter Schule.

Marian Donner is schrijfster en columnist voor De Groene Amsterdammer. Ze schreef twee romans (08.30 uur: opstand en Lily) en verwierf in 2019 grote bekendheid met het Zelfverwoestingsboek. Begin 2022 volgde De Grote Weigering, een essay over klimaat, kapitalisme, kwantummechanica en miljardairs op Mars, aan de hand van de filosoof Herbert Marcuse.

Jouke Huijzer werkt als politicoloog aan de Vrije Universiteit Brussel aan een proefschrift over ‘de linkse leegte’. Daarnaast is hij redacteur van Jacobin Nederland. Hij schrijft regelmatig politieke analyses en opiniestukken voor nationale en internationale media.

Tivadar Vervoort is gespecialiseerd in politieke filosofie en kritische theorie. Dit jaar verdedigt hij zijn dissertatie getiteld Reification and Resistance: Lukács, Foucault, and the Critique of Forms of Life. Momenteel bereidt hij een postdoctoraal project voor over alledaagse vormen van verzet. Daarnaast werkt hij als redacteur voor o.a. de Nederlandse Boekengids en het filosofietijdschrift Krisis.