Start: Socrates in organisaties – voor leiders met lef

“Een organisatieprobleem is niet, maar ontstaat door er op een bepaalde manier tegen aan te kijken.“ – Matthieu Weggeman

Hoe stel ik de juiste vragen en voer ik het goede gesprek in mijn organisatie? In deze beroepsopleiding ontwikkel je je tot een leider die het lef heeft om zichzelf en anderen die vragen te stellen die ongewenste (organisatie)patronen doorbreken en voor daadwerkelijke verandering zorgen.

Voor leiders met lef

Hoe word je zo’n leider? De socratische methode helpt je de juiste vraag op het juiste moment te stellen. Op die manier kun je tegenwicht bieden aan het over elkaar heen buitelen van meningen en het gebrek aan diepgang van bestuurlijke en veranderkundige interventies in organisaties. Nu extra van belang, in deze turbulente tijd die veel vragen oproept en van leiders een kompas vraagt in een complexe wereld.

Wil jij jouw vragen tot scherp instrument voor verandering transformeren? Wil jij gesprekken leren voeren die het denken van de organisatie verdiepen en écht wijs handelen mogelijk maken? Dan is deze opleiding voor jou. Je leert de moed tot fundamentele reflectie op te zoeken en in te zetten.

De opleiding Socrates in organisaties biedt concrete handvatten voor wie anders wil kijken naar organisatievraagstukken, zoals:

• Wat is goed werkgeverschap in tijden van personeelstekorten en oplopende werkdruk?
• Hoe gaan we om met de spanning tussen economische groei en duurzaamheid?
• Wat staat je als ambtenaar te doen, als je van de politiek een opdracht krijgt waardoor burgers in de knel kunnen komen?

Voor wie?

De doelgroep van de opleiding zijn leidinggevenden, (HR-) adviseurs en organisatieontwikkelaars in brede zin. Deelnemers aan de opleiding hebben met elkaar gemeen dat zij zelf in de positie zijn om het geleerde in de praktijk te brengen en zo impact te hebben in hun organisaties en mogelijk ook breder in de maatschappij.

Je volgt deze opleiding als je als leider buiten de gebaande paden verder wilt leren over de ontwikkeling van organisaties. Je kent de ‘klassieke’ managementtheorieën of je kent ze niet, maar wil in ieder geval buiten die canon treden. Je bent op zoek naar een opleiding die je niet primair nieuwe theorie biedt, maar persoonlijke ontwikkeling en concrete handvatten voor in je dagelijkse praktijk. Je wilt als leider onderzoekend werken, omdat je weet dat er veel wijsheid in je organisatie zit. Tegelijkertijd weet je nog niet hoe die wijsheid met collega’s en stakeholders te bereiken en productief te maken. Je snapt dat je zelf het belangrijkste instrument bent voor verandering, en dat een opleiding dus begint bij jezelf; hoe jij denkt en vervolgens doet. Je zoekt een opleiding die prettig confronterend is in aanpak en inhoud.

Wat leer je?

Als deelnemer maak je je de praktisch-filosofische houding eigen, vanuit de socratische methode. Je leert met een vragende, onderzoekende houding in de wereld, je leven, en je organisatie te staan. Dat vraagt onder meer dat je kijkt met aandacht, je bewust bent van het onderscheid tussen waarneming van ‘de werkelijkheid’ en je interpretatie van die werkelijkheid en dat je je oordeel op kunt schorten.

Daarbij leer je hoe je vanuit de praktisch-filosofische houding kunt:

• Kijken: Je leert vanuit welke paradigma’s je gewend bent te kijken naar je organisatie en wordt getraind in perspectivistische lenigheid.
• Denken: Je leert je eigen denken en dat van anderen te bevragen. Je krijgt fundamenteel inzicht in de vraagstukken en heilige huisjes van je organisatie en die van jou als leider. Welke aannames houden stand, of juist niet? Het gaat hier niet alleen om nieuw denken, maar ook om de vraag: wat wordt er mogelijk door afscheid te nemen van oud denken?
• Doen: Vervolgens richt je je op de vraag: wat staat mij en wat staat ons te doen?, zodat je je vrijheid in denken in handelen omzet.

Je leert niet alleen hoe je zelf anders kunt kijken, denken en doen, maar ook hoe je anderen daarin mee kunt nemen door middel van typisch praktisch-filosofische interventies.

Je leert hoe je de praktische filosofie kunt toepassen in de organisatiepraktijk, in je leiderschap, in groepen en een-op-een. Persoonlijke ontwikkeling en leiderschapsontwikkeling lopen in deze opleiding samen op. Hoe past de praktisch-filosofische benadering bij mij als leider en hoe kan ik die op een authentieke manier inzetten in mijn praktijk?

Na de opleiding ben je een zelfbewuste, onderzoekende leider geworden, die het lef heeft om zichzelf en anderen die vragen te stellen die ongewenste (organisatie)patronen doorbreken en voor daadwerkelijke verandering zorgen.

Programma

De opleiding Socrates in organisaties bestaat uit 5 bijeenkomsten van 2 dagen (5 dagdelen), 3 individuele socratische coachingsessies en een terugkomdag.

Bijeenkomst 1: de vragende, filosofische basishouding (de kunst van het bevragen)
We verkennen de inhoudelijke achtergronden en kenmerken van deze basishouding en oefenen met de betreffende (basis)vaardigheden. De basisvaardigheden zijn luisteren, vertragen en bevragen. Vanuit de socratische deugden: nieuwsgierigheid, beknoptheid, vrijmoedigheid en concreetheid.

Bijeenkomst 2: praktische filosofie in leiderschap (dialogisch / onderzoekend leiderschap)
Wat voor soorten organisatievraagstukken kom je als leider tegen?
Wanneer past de praktisch-filosofische benadering (o.a. bij complexe vraagstukken en bij ethische vragen)? En wanneer niet?
Hoe ziet een praktisch-filosofische invulling van leiderschap er uit?
Hoe en of geef je hier zelf als leider (al) invulling aan? – Wat is je persoonlijke leervraag in deze?

Bijeenkomst 3: Socrates in groepen
Hoe benut je de praktisch-filosofische houding in groepsmomenten van diverse aard?
Inzet van de dialogische houding in groepen (met aandacht voor dialoog vs. andere soorten gesprek, het socratisch gesprek en andere dialoogvormen)
Je rol als begeleider van een dialogische setting.
In deze bijeenkomst besteden we ook aandacht aan het omgaan met verschillende interne belangen, het omgaan met (externe) stakeholders, het creëren van het juiste speelveld en aan spelregels voor gezamenlijk onderzoek.

Bijeenkomst 4: Socrates een-op-een
Hoe benut je de praktisch-filosofische houding in diverse een-op-eencontacten?
Socratisch coachen van mensen in je team.
In deze bijeenkomst besteden we ook aandacht aan de verschillende rollen als leider: beslisser, coach, inspirator, etc. Wat betekenen die voor de onderzoekende houding? Hoe en of krijgt die in verschillende rollen vorm?

Bijeenkomst 5: Socrates in mijn organisatie
Hoe zet ik de praktisch-filosofische houding in binnen mijn organisatie? T.a.v. welk vraagstuk dat op dit moment speelt? En met wie?
Hoe leid ik gezamenlijk onderzoek naar: Wat kunnen we zien? Wat kunnen we weten? Wat kunnen we doen? Dit is een uiterst persoonlijk en concreet onderzoek in de eigen organisatie, resulterend in een concreet plan dat de deelnemer in de weken na bijeenkomst 5 inzet.

Terugkombijeenkomst
Reflectie op de ervaringen van de deelnemers bij het inzetten van de praktisch-filosofische houding in de eigen organisatie (n.a.v. het plan uit bijeenkomst 5).

Werkvormen

Tijdens de bijeenkomsten wordt telkens gestart met een stuk theorie / inleiding in de vorm van een interactief hoorcollege. Het met elkaar oefenen en onderzoeken staat echter centraal. Daarom besteden we ruim aandacht aan de praktische vertaling van de theorie in individuele oefeningen en groepsoefeningen, waar we intensief op reflecteren.
Gedurende de hele opleiding is er veel ruimte voor het inbrengen van eigen casuïstiek en aandacht voor overdracht van het geleerde naar de eigen (organisatie)context.

Nadat in bijeenkomst 1 de basis is gelegd van de filosofische, vragende houding wordt in de tweede bijeenkomst dieper ingegaan op de persoonlijke leervraag van de deelnemer en deze zal, samen met de inbreng van casuïstiek vanuit de eigen (organisatie)context als een rode draad door het programma lopen vanaf bijeenkomst 2.

Na iedere bijeenkomst schrijft de deelnemer een reflectieverslag van maximaal twee A4, n.a.v. een aantal vragen die de docenten de deelnemers aanreiken.

Deelnemers denken voor deelname na over hun leervraag en bespreken deze en hun verwachtingen tijdens een intakegesprek. Dit gesprek vindt online plaats.

Tussentijdse socratische coachinggesprekken
Naast het plenaire programma krijgen alle deelnemers drie individuele coachinggesprekken aangeboden met een van beide docenten. Deze gesprekken worden ingepland na de tweede, derde en vierde bijeenkomst. Dit biedt een individuele verdiepingsmogelijkheid op de persoonlijke leervraag en individuele uitdagingen bij de toepassing van het geleerde. Deze coachinggesprekken kennen hetzelfde socratische uitgangspunt als wat de deelnemers leren: het zijn dus geen adviserende gesprekken of plan-van-aanpak-check-momenten, maar nadrukkelijk gesprekken gericht op het aanscherpen van het eigen denken van de deelnemer. Deelnemers ervaren hoe deze manier van bevragen door de docenten, zoals ze die zelf leren in de opleiding, hen verder helpt in hun denken en doen.

Lesmateriaal

Het lesmateriaal bestaat uit:

• een reader met artikelen en hoofdstukken uit boeken met relevante inzichten die actief benut worden tijdens de opleiding (vooraf beschikbaar)
• Hoog spel – filosoferen in de praktijk – Jos Kessels, Jan Ewout Ruiter en Luuk Stegeman (red.) (zelf aan te schaffen via isvw.nl)
• Goedbedoeld moeilijk maken – hét boek voor coaches en iedereen die levensveranderende gesprekken wil voeren – Ariane van Heijningen (zelf aan te schaffen via managementboek.nl)
• Ter plekke uit te delen hand-outs met afdrukken van de slides van de interactieve hoorcolleges en instructies voor de oefeningen

Studiebelasting

De beroepsopleiding Socrates in organisaties omvat 11 dagen in de periode van januari t/m september 2025. De opleiding bestaat uit 5 bijeenkomsten van twee dagen – maandag 3 dagdelen en dinsdag 2 dagdelen – 1 terugkomdag en drie individuele coachinggesprekken.

Per bijeenkomst zijn er 12 contacturen. Houd rekening met een voorbereidingstijd van ongeveer 2 uur per bijeenkomst en 2 uur voor het schrijven van een reflectieverslag. De tijd die besteed wordt aan de afrondende opdracht is afhankelijk van het plan dat de deelnemer hier zelf voor opstelt (zie bijeenkomst 5 en de terugkomdag). Naar verwachting zal de tijdsinvestering hiervoor gemiddeld ongeveer 20 uur bedragen.

De totale studiebelasting in uren bedraagt 70 contacturen (bijeenkomsten 5 x 12 uur, terugkomdag 1 x 7 uur, coaching 3 x 1 uur) en ongeveer 50 uur zelfstudie (5 x 2 uur voorbereiding, 5 x 2 uur reflectieverslag, ongeveer 20 uur afrondende opdracht en tijd voor voorbereiding op en reflectie n.a.v. coaching).

Data

Maandag 27 en dinsdag 28 januari 2025
Maandag 17 en dinsdag 18 maart 2025
Maandag 14 en dinsdag 15 april 2025
Maandag 19 en dinsdag 20 mei 2025
Maandag 23 en dinsdag 24 juni 2025
Maandag 22 september 2025 terugkomdag (incl. certificaatuitreiking)

Elke module heeft dezelfde opbouw. Op maandag is er een ontvangst met koffie en thee vanaf 09.45 uur en start het programma om 10.30 uur. Het programma duurt die dag tot 21.30 uur, met ruime pauzes voor zowel lunch als diner. Op dinsdag duurt het programma van 9.30 uur tot 17.00 uur met opnieuw een ruime lunchpauze.

Deelname

De deelnamekosten zijn € 6.000 incl. btw (€ 5.829,53 excl. btw, inclusief 5x overnachting in een comfortkamer met ontbijt, 6x diner met wijn, 11x lunch en koffie/thee). Ook kun je boeken zonder overnachtingen: in dat geval betaal je € 5.626,18 incl. btw (€ 5.485,78 excl. btw). Wil je een factuur ontvangen met btw-specificatie? Neem contact op via info@isvw.nl.

Wil je deze opleiding volgen, maar wil je eerst zekerheid van je werkgever? Ontvang je liever een factuur t.b.v. je werkgever? Laat het ons weten via info@isvw.nl of vul dit formulier in. Wij kunnen dan rekening houden met je interesse.

Docenten

Ingrid Geerts

Ingrid Geerts is praktisch filosoof en veranderkundige. Zij studeerde psychologie, met als specialisatie interventies in groepen en organisaties. Het begeleiden van veranderingen in organisaties werd de rode draad in haar werk als organisatieadviseur en manager in het publieke domein en het bedrijfsleven. Door de jaren heen werd het Ingrid steeds duidelijker dat scherp denken een voorwaarde is voor succesvol doen. Ze schoolde zich als praktisch filosoof en daagt leiders en teams nu uit de vragen te onderzoeken die er voor de organisatie en voor henzelf werkelijk toe doen.

Ariane van Heijningen

Ariane van Heijningen – cultuurwetenschapper, systemisch specialist en socratisch coach – stelt rake vragen aan iedereen die durft te denken: van boardroomdilemma’s tot persoonlijke vraagstukken. Ze is oprichter van Denkplaats – bureau voor praktische filosofie en systemische interventies. Ariane is auteur van 'Goedbedoeld moeilijk maken - hét boek voor coaches en iedereen die het lef heeft levensveranderende gesprekken te voeren'. Daarin lees je hoe jij als leider je collega’s en klanten helpt om door hun shitterige eerste versies van hun gedachten heen te breken en hernieuwde wijsheid te vinden.

Ingrid Geerts en Ariane van Heijningen zijn als docenten de aangewezen personen om deelnemers te begeleiden op hun ontdekkingstocht naar “Hoe past de praktisch-filosofische benadering bij mij als leider en hoe kan ik die op een authentieke manier inzetten in mijn praktijk?”

Beiden hebben namelijk:
– decennialange ervaring met veranderingsprocessen in organisaties in diverse sectoren, zowel als (lijn)verantwoordelijke als als adviseur;
– zich uitgebreid geschoold in de praktische filosofie, in aanvulling op algemene leiderschaps- en veranderkundige competenties. En beiden passen de praktisch filosofische benadering al jarenlang concreet toe binnen allerlei organisaties;
– ruime ervaring als opleider, intervisiebegeleider en socratisch coach.

Door deze achtergrond zijn Ariane en Ingrid in staat om deelnemers uit te dagen tot afstand nemen, reflectie en diepgang, met tegelijkertijd een realistisch besef van hoe ‘dingen gaan’ in de praktijk van alledag in organisaties.