Het bestuur van stichting ISVW heeft een nieuwe voorzitter: Vincent Blok. Hij is hoogleraar filosofie van technologie aan de Universiteit Wageningen, waar hij onderzoek begeleidt naar ethische vragen rondom technologische ontwikkelingen. Daarnaast is hij wetenschappelijk directeur van het 4TU Centre for Ethics of Technology, een samenwerking van de vier technische universiteiten van ons land. Daarnaast is hij wetenschappelijk directeur van het 4TU Centre for Ethics of Technology, een samenwerking van de vier technische universiteiten van ons land. Blok schreef diverse boeken zoals Van wereld naar aarde, Filosofische ecologie van een bedreigde planeet. In juni verschijnt van zijn hand Een nieuwe zin van het leven, De roman als wegwijzer in een kantelende wereld. Een kennismaking.
Hoe wil je jouw achtergrond in de academische filosofie inzetten bij jouw functie als bestuursvoorzitter van de ISVW?
Ik ervaar een discrepantie tussen de academische en de publieksfilosofie en dat is een slechte zaak. Ik ben geëngageerd als filosoof en als wetenschapper, dus het is mijn hoop dat ik aan die verbinding tussen academische filosofie en publieksfilosofie kan bijdragen. Het is belangrijk dat academisch filosofen breder kijken naar hun rol in het maatschappelijk debat. Ze moeten zich niet alleen laten leiden door specialistische wetenschappelijke discussies maar ook door de grote levensvragen die de filosofie altijd heeft gesteld. Zij zijn gebaat bij een kritische publieksfilosofie. Tegelijkertijd is het van belang dat de publieksfilosofie ook voldoende weet heeft van de wetenschappelijke ontwikkelingen en filosofische debatten over maatschappelijke ontwikkelingen. Ik denk dat die wisselwerking heel belangrijk is, dat er ruimte is voor een debat over ethiek. Daar kan publieksfilosofie een rol in spelen.
Wat is voor jou de waarde van de ISVW?
Bij de oprichting van de ISVW was de wereld gepolitiseerd, het was een onrustige tijd, en ook nu zijn er veel maatschappelijke spanningen op nationaal en internationaal vlak. Dan is het relevant om te kijken waarom dit instituut oorspronkelijk is opgericht, en hoe we die doelstellingen kunnen versterken. We leven momenteel in een gepolariseerd sociaal-politiek klimaat. In het maatschappelijke debat komt filosofie nauwelijks aan bod. Dat debat kenmerkt zich door sofisme: de sofisten hadden de neiging tegenstellingen uit te buiten en zich te laten leiden door de stem van de meerderheid. Hier is een rol voor de filosofie weggelegd, want de strijd tegen het sofisme vormt het hart van de filosofie. Hoe kun je gegeven de onoplosbaarheid van grote vraagstukken zoals die van het klimaat toch een weg voorwaarts vinden? Hoe complexer de wereld wordt hoe meer je je filosofisch zou moeten bezinnen, denk ik. De filosofie kan daarbij soms de stem van het midden, van het redelijke laten horen, of soms juist pluriformiteit faciliteren.
De taak van het bestuur is om toe te zien op het behalen van de doelstellingen van de ISVW. Wat heeft binnen de visie van de ISVW jouw focus?
Wat ik mooi vind aan de visie van de ISVW is dat die onder andere vermeldt dat filosofie te maken heeft met ‘methodisch ontrafelen’. Dat is denk ik een belangrijke taak voor de filosofie en het is iets dat ik ook in mijn werk probeer toe te passen, bijvoorbeeld als ik met economen of onderzoekers op technologisch vlak in gesprek ga en ze methodisch de vraag laat onderzoeken: Wat is mijn eigen rationaliteit? Wat zijn de basale aannames die ik heb binnen mijn vakgebied? Waarom heb ik dit specifieke perspectief? Het gaat erom je eigen vanzelfsprekendheden kritisch te bevragen en je aannames met goede argumenten te onderbouwen. Filosofie is voor mij altijd een dialoog op basis van argumenten. Daarbij moet je ook ongelijk kunnen hebben. En ik denk dat de ISVW een mooie plek is om die dialoog te leren voeren.