Masterclass Friedrich Nietzsche | Tussen Basel, Tribschen en het oude Griekenland

Volg Nietzsche in zijn onderzoek naar zijn eigen werk

In een aantal voorwoorden bij eerder uitgegeven boeken reflecteert Friedrich Nietzsche in 1886 op wat er eigenlijk in zijn filosofie gebeurt. Terugblikkend ziet hij hoe hij geleidelijk de vragen en inzichten behandelt die hem werkelijk aangaan. Tijdens deze masterclass volgen we Nietzsche in zijn onderzoek naar zijn eigen werk. In zes weekenden lees je met Bas Nabers aandachtig deze voorwoorden en aanvullende teksten. De weekenden van de masterclass zijn ook los te volgen.

Friedrich Nietzsche (1844-1900) is één van de spannendste en meest intrigerende denkers uit de westerse geschiedenis. Zijn cultuurkritiek is zonder weerga. Tegelijk kan zijn vitalisme magnetisch werken. Nietzsche wilde niets minder dan alle moderne waarden tegen het licht houden en herijken. Het resultaat: een ontembare filosofie vol duizelingwekkende vragen. In zijn filosofie is er geen bodem meer. Hij wil de menselijke oriëntatie op losse schroeven zetten. Tegelijk meent Nietzsche het tegendeel van een nee-zeggende geest te zijn. ‘Zelfs de liefde tot het leven is onverminderd mogelijk,’ schrijft Nietzsche in een van zijn boeken, ‘alleen heb je op een andere manier lief…’ Zijn denken verleidt je tot een waagstuk en een radicaal levensgevoel, waarin de liefde en huiver voor het bestaan samenkomen.

In deze masterclass onderzoeken we deze merkwaardige mengeling van kleuren – liefde en huiver, ontregeling en affirmatie – als de meest oorspronkelijke kleur van zijn denken. Volgens Nietzsche legt iedere filosofie getuigenis af van haar schepper: ze getuigt van het geleefde leven en, als ze vitaal genoeg is, werkt ze daar ook krachtig op in. Nemen we deze benadering van filosoferen serieus, dan gaat het er niet zozeer om te weten wat Nietzsche over dit of dat dacht. Het komt erop aan te vragen wat hij in zijn filosofie doet, wat hem drijft en waar hij op uit is. Het interessante is: Nietzsche lijkt daar zelf geleidelijk achter te komen. Hij moet er meerdere huiden voor afleggen.

In een aantal voorwoorden bij eerder uitgegeven boeken reflecteert Nietzsche in 1886 op wat er eigenlijk in zijn filosofie gebeurt en welke hartstocht zich daarin uitdrukt. Terugkijkend op wat hem in eerder werk bewoog of juist nog vasthield, ziet hij zichzelf in de loop van de tijd de vragen en inzichten ontworstelen waar het hem werkelijk om te doen is. Voor Nietzsche zelf is dit een noodlottig proces, dat hij niet in eigen beheer heeft, maar waarin hij zichzelf evengoed te kennen geeft. Dat niet alleen: in dat proces herneemt hij de inzet van de filosofie ingrijpend en wil hij een herijking van alle waarden inluiden. Tijdens deze materclass volgen we Nietzsche in deze beweging van zijn denken. We staan stil bij het existentiële karakter van zijn filosofie en volgen de inzet daarvan door een aantal verschillende fasen heen. Deze inzet, die Nietzsche gaandeweg beter meent te gaan herkennen, onderzoeken we als op het oog paradoxaal: ontregelend en affirmatief, gedreven door wantrouwen, huiver en liefde tegelijk. Hoe moeten we dit bij Nietzsche begrijpen? Waar komen we met zo’n filosofie op uit? En willen we daar eigenlijk wel heen? Naast voordrachten van de docent lezen we onder meer de genoemde voorwoorden uit de periode van 1886 zorgvuldig. Ook is er steeds een interactief of artistiek geïnspireerd programma, waarin we nagaan hoe de inzet van Nietzsches filosoferen ons heden ten dage al dan niet raakt.

Wat leer je?

Tijdens deze masterclass maak je kennis met de ideeën van Friedrich Nietzsche. Je leert Nietzsches voorwoorden en aanvullende teksten, waarin hij reflecteert op zijn eigen werk, te lezen en doorgronden. Hierdoor leer je Nietzsche te volgen in zijn beweging van denken, en leer je het existentiële karakter van zijn filosofie kennen.

Programma

Weekend 2: Tussen Basel, Tribschen en het oude Griekenland

Zaterdag 11 en zondag 12 oktober 2025

Nietzsche zoekt als jonge hoogleraar in Basel naar nieuwe of juist heel oude aanknopingspunten en inspiratiebronnen voor een kritische diagnose én revitalisering van de moderne cultuur. Dat komt terug in de belangrijkste thema’s die hem bezig houden: de vorming van jonge mensen; de voor- en nadelen van wetenschap voor het leven; tragische wijsheid en vóór-socratische filosofie in het oude Griekenland; het belang van kunst en muziek in de cultuur. Hij beweegt zich ongemakkelijk tussen de Baselse academie; de romantische muziek van Wagner, die hij vaak bezoekt in Tribschen; en verschillende inspiratiebronnen in de oudheid. Welke draden probeert Nietzsche hier nog samen te binden? Wat staat er daarbij voor hem op het spel?

Studiebelasting en lesmateriaal

Elk afzonderlijk weekend van deze cursus bevat 9 contacturen. Daarnaast neemt het lezen van eventuele lesmaterialen circa 4 uur in beslag. De voorwoorden maken samen met andere teksten deel uit van de reader, die cursisten vooraf krijgen. Voorafgaand aan ieder weekend lezen cursisten de bijbehorende teksten.

Data

Zaterdag 11 en zondag 12 oktober 2025

Zaterdag van 10.30 uur tot zondag 12.30 uur met afsluitende lunch.

Arrangementen

Arrangement 1: € 388,62 (inclusief diner met wijn, 2 x lunch en koffie/thee),

Arrangement 2: € 458,36 (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt),

Arrangement 3: € 468,36(arrangement 1 + pluskamer en ontbijt),

Arrangement 4: € 475,86 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Wil je korting? Schaf dan de Gold Card aan of kijk of je in aanmerking komt voor ambassadeurskorting.

Docenten

Bas Nabers

Bas Nabers is filosoof en een liefhebber van Nietzsche en de wilde natuur. In zijn werk brengt hij zijn fascinatie voor de filosofie en wilde plekken samen.