Spinoza’s Ethica

Een traject van slavernij naar vrijheid

Spinoza (1632-1677) denkt de relatie tussen God, mens en wereld op een volstrekt nieuwe manier. De Ethica toont een traject van slavernij naar vrijheid. Spinoza begint met een deel over het zijn, hij vervolgt met een deel over het denken en hij besluit met drie delen over ethiek. In elk van de delen staat de rede centraal. Wie zich door de rede laat leiden in denken en handelen bevrijdt zich uit de slavernij en verwerft het geluk.

Spinoza is Nederlands beroemdste filosoof. Zijn levenswerk, de Ethica, werd pas na zijn dood gepubliceerd vanwege de controversiële inhoud. Spinoza denkt de relatie tussen God, mens en wereld op een volstrekt nieuwe manier.  Spinoza volgt drie opeenvolgende, met elkaar samenhangende vragen: Wat is Zijn (zijnsleer)? Wat is Denken (kenleer)? Wat is Doen (ethiek)? Hij leidt zijn ethiek af uit oefeningen in kenleer en zijnsleer. In alle drie fasen (zijnsleer, kenleer, ethiek) staat de rede centraal. Wie zich in denken en handelen laat leiden door de rede, bevrijdt zich uit slavernij en verwerft het geluk.

Tijdens de summerschool lezen we de Ethica aan de hand van de flankerende studie Zijn, denken, doen. Spinoza’s weg naar geluk. Met Spinozakenner en Ethica-vertaler Maarten van Buuren en Ethica-kenner Jan Fesevur.

Programma

Tijdens de summerschool gaan we interactief te werk: op elk van de vijf dagen komt een van de vijf delen van de Ethica ter sprake en discussiëren de deelnemers naar aanleiding van vragen die hun vooraf worden toegestuurd in de vorm van een Werkschrift. Elke dag bestaat steeds uit een ochtendgedeelte waarin Maarten van Buuren inhoud, vorm en betekenis van een Ethica-deel toelicht, gevolgd door een middagdeel waarin de deelnemers onder leiding van Jan Fesevur met elkaar en de inleider discussiëren over de belangrijkste vragen die elk deel ons stelt.

Studiebelasting en lesmateriaal

Voor deze summerschool dien je Spinoza’s Ethica (vertaald, ingeleid en toegelicht door Maarten van Buuren, Damon 2025) en Zijn, denken, doen. Spinoza’s weg naar geluk (Maarten van Buuren, Damon 2025) van tevoren aan te schaffen en mee te nemen. Optionele literatuur is De essentie van Spinoza (Maarten van Buuren, ISVW Uitgevers 2024).

Deze cursus bestaat uit 27 contacturen en (optioneel) enkele uren zelfstudie. Bij de cursus wordt een reader op de eerste dag ter beschikking gesteld. De teksten uit deze reader komen vooraf ook op onze Digitale Leeromgeving beschikbaar voor deelnemers aan deze cursus. Het is niet verplicht om deze teksten vooraf te hebben gelezen, maar het verdient wel aanbeveling om alvast een blik te werpen. Je zult dan meer uit de cursus kunnen halen.

Wat leer je?

Tijdens deze cursus leer je alles over de belangrijkste ideeën van Spinoza uit zijn beroemde werk de Ethica. Je leert reflecteren op universele thema’s die daarin aan de orde komen, zoals vrijheid, rede en geluk. Daarbij leer je je eigen ideeën hierover verwoorden en de ideeën van Spinoza toepassen op situaties in onze tijd en leven.

Data

Maandag 11 t/m vrijdag 15 augustus 2025

Aanvang maandag om 10.30 uur, einde vrijdag om 12.30 uur met een afsluitende lunch.

Arrangementen

Arrangement 1: € 917,70 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch en koffie/thee).

Arrangement 2: € 1145,50  (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).

Arrangement 3: € 1.185,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).

Arrangement 4: € 1.215,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Wil je korting? Schaf dan de Gold Card aan of kijk of je in aanmerking komt voor ambassadeurskorting.

Docenten

Maarten van Buuren

Maarten van Buuren is emeritus hoogleraar moderne Franse letterkunde aan de Universiteit van Utrecht. Samen met Joep Dohmen schreef hij meerdere boeken over levenskunst. Bij ISVW Uitgevers verschenen van zijn hand De essentie van Spinoza en De essentie van Proust. In november verschijnen bij Boom zijn vertaling van Nietzsches Genealogie van de moraal en zijn essay Nietzsches wraak.

Jan Fesevur

Jan Fesevur doet ruim dertig jaar studie naar Spinoza en geeft er lezingen over. Hij was twintig jaar lang gespreksleider bij studiebijeenkomsten over Spinoza. Hij raakte in de ban van Spinoza vanuit zijn juridische achtergrond, en publiceerde een aantal rechtswetenschappelijke verhandelingen gepubliceerd op basis van Spinoza’s leerstellingen. In zijn werkzame leven was Fesevur actief in de rechtswetenschap en –praktijk, en schreef hij boeken en artikelen in juridische vakliteratuur.