Het gevaar van filosofie

Is filosofie wel altijd troostrijk of bevrijdend?

Op de ISVW wordt al sinds 1916 beweerd dat filosofie de wereldvrede dient en de mens bevrijdt en troost. Maar kunnen we dat nog wel volhouden? Filosofie is vaak prachtig en inspirerend, maar net zo vaak gevaarlijk. Filosofische denkbeelden hebben ons de klimaatcrisis in geholpen, en of filosofie ons eruit gaat redden is nog maar de vraag. Denk aan politiek: zowel doorgeslagen absolutisme (er is één waarheid) als doorgeslagen relativisme (er is geen waarheid) ondermijnen de democratie. Filosofie vertelt je dat de wereld waanzinnig en absurd is, maar als je daar waanzinnig van wordt, vertelt de filosofie je dat waanzin een denkfout is. Filosofie zadelt ons op met een hoop problemen. In deze cursus onderzoeken we de vraag wanneer filosofie gevaarlijk wordt. Na afloop kun je gevaarlijke ideeën herkennen en weet je beter waar je voor staat.

Tivadar Vervoort modereert. Bijdragen van Henk Oosterling, Jan Flameling, Bas Nabers, Marthe Kerkwijk, Jan Bransen, Marjan Slob, Renate Schepen, Bart Verheijen, Pablo Lamberti, Lex van der Steen en Thomas Crombez.

Wat komt er zoal aan bod in deze summerschool? Hannah Arendt over het gevaar van denken; de kritische theorie over het gevaar van Verlichtingsfilosofie; Nietzsche als ‘gevaarlijke’ filosoof; Foucault, Agamben en Deleuze over filosofie voor een ‘gevaarlijk’ karretje spannen; hoe filosofie een gevaar is voor zichzelf volgens Derrida; Diogenes over dat filosofie moet ontregelen; Richard Rorty en de ironische denkhouding; Claude Lefort over het gevaar van de totalitaire verleiding; Carl Schmitt als ‘gevaarlijk’ denker; filosofie als gevaar voor het klimaat; het gevaar van uitsluitingsmechanismen in de filosofie; het gevaar van filosofisch fascisme.

Voor wie?

Iedereen die zich afvraagt of filosofie gevaarlijk kan zijn en wat de filosoof zou moeten doen met gevaarlijke ideeën. Voor cursussen bij de ISVW is geen filosofische voorkennis vereist.

Wat leer je?

In deze summerschool leer je hoe filosofische ideeën gevaarlijk zouden kunnen zijn. Je leert deze ideeën te herkennen en je eigen standpunten te onderbouwen.

Studiebelasting en lesmateriaal

Deze cursus bestaat uit 31 contacturen en (optioneel) enkele uren zelfstudie. Bij de cursus wordt een reader op de eerste dag ter beschikking gesteld. De teksten uit deze reader komen vooraf ook op onze Digitale Leeromgeving beschikbaar voor deelnemers aan deze cursus. Het is niet verplicht om deze teksten vooraf te hebben gelezen, maar het verdient wel aanbeveling om alvast een blik te werpen. Je zult dan meer uit de cursus kunnen halen.

Data

Maandag 21 t/m vrijdag 25 juli 2025

Aanvang maandag om 10.30 uur, einde vrijdag om 12.30 uur met een afsluitende lunch.

Arrangementen

Arrangement 1: € 917,70 (inclusief 4 x diner met wijn, 5 x lunch en koffie/thee).

Arrangement 2: € 1145,50  (arrangement 1 + standaardkamer en ontbijt).

Arrangement 3: € 1.185,50 (arrangement 1 + pluskamer en ontbijt).

Arrangement 4: € 1.215,50 (arrangement 1 + comfortkamer en ontbijt).

Wil je korting? Schaf dan de Gold Card aan of kijk of je in aanmerking komt voor ambassadeurskorting.

Docenten

Tivadar Vervoort

Tivadar Vervoort is gespecialiseerd in politieke filosofie en kritische theorie. Dit jaar verdedigt hij zijn dissertatie getiteld 'Reification and Resistance: Lukács, Foucault, and the Critique of Forms of Life'. Momenteel bereidt hij een postdoctoraal project voor over alledaagse vormen van verzet. Daarnaast werkt hij als redacteur voor o.a. de Nederlandse Boekengids en het filosofietijdschrift Krisis.

Henk Oosterling

Henk Oosterling is ecosoof. Hij is vanaf 1972 met duurzaamheidsproblematiek bezig, doceerde filosofie aan de EUR, zette een minor ecosofie op, schreef een ecomethode voor het basisonderwijs (Energie in ‘t klein!), verzorgde honorsklassen sustainability en initieerde onderwijsinnovatie gericht op ecowijsheid in Rotterdam Zuid. Zijn laatste boek 'Verzet in ecopanische tijden' verscheen in 2020.

Jan Flameling

Jan Flameling studeerde filosofie in Groningen, Amsterdam, Keulen en Berkeley. Hij geeft al meer dan 25 jaar les aan de ISVW. Vanuit Filosofisch Bureau Ataraxia geeft hij cursussen, trainingen en seminars aan bedrijven en particulieren over allerhande wijsgerig-ethische onderwerpen.

Bas Nabers

Bas Nabers is filosoof en een liefhebber van Nietzsche en de wilde natuur. In zijn werk brengt hij zijn fascinatie voor de filosofie en wilde plekken samen.

Marthe Kerkwijk

Marthe Kerkwijk is filosoof en programmamanager bij de Internationale School voor Wijsbegeerte. Ze studeerde aan de Universiteiten van Amsterdam en Londen, waar ze zich specialiseerde in sociale en politieke filosofie. Ze schrijft geregeld voor iFilosofie en Trouw. Bij ISVW Uitgevers verscheen een door haar hertaalde en ingeleide collectie essays van rechtsfilosoof Clara Wichmann: 'Het recht tot straffen hebben we niet' (2023). En in 2024 verscheen bij ISVW Uitgevers haar eigen boek 'Bevallen van een jackfruit' over het bewaren van je autonomie tijdens een zwangerschap.

Jan Bransen

Jan Bransen is hoogleraar Filosofie van de gedragswetenschappen aan de Radboud Universiteit. Met 'Laat je niets wijsmaken' won hij de Socrates-wisselbeker voor het meest urgente, oorspronkelijke en prikkelende filosofieboek. In 2019 verscheen bij ISVW Uitgevers 'Gevormd of vervormd?', zijn succesvolle pleidooi voor ander onderwijs. Recent verscheen 'En nu? De mens als bedreigde diersoort'.

Marjan Slob

Marjan Slob is zelfstandig filosoof en schrijver. Met haar voorlaatste boek, 'Hersenbeest', won ze de Socratesbeker. 'De lege hemel', haar laatste boek, is vertaald in het Spaans en Duits. Marjan schrijft essays, was jarenlang columnist voor de Volkskrant en was Denker des Vaderlands 2023-2025.

Renate Schepen

Renate Schepen is intercultureel filosoof. Zij heeft zich verdiept in filosofieën uit verschillende werelddelen en hoe deze zich tot elkaar verhouden. Ze is gepromoveerd op het thema ‘interculturele filosofie en kennisrechtvaardigheid’ en organiseert dialogen en masterclasses gericht op het samenbrengen van mensen vanuit een diversiteit (sociale achtergrond, leeftijd, cultuur, discipline etc.) Daarnaast ontwikkelt ze nieuwe contextgevoelige lesvormen.

Pablo Lamberti

Pablo Lamberti studeerde filosofie en bedrijfswetenschappen en promoveerde op een proefschrift over luisteren als spirituele oefening in de Griekse en Romeinse oudheid. Hij schreef de boeken 'Strijdvaardig leven'(2021) en 'Een oefening in leven'(2024). Voor Lamberti is filosofie een ambacht, waarbij het beoefenen van filosofie gericht is op het transformeren van overtuigingen en verlangens.

Thomas Crombez

Thomas Crombez is docent, auteur, vertaler en uitgever met een passie voor hedendaagse filosofie, kunsttheorie en grafisch ontwerp. Hij doceert aan de Kon. Academie voor Schone Kunsten (AP Hogeschool Antwerpen) en aan LUCA School of Arts Brussel. Hij is als onderzoeker verbonden aan de Universiteit Antwerpen. In 2016 richtte hij uitgeverij en ontwerpstudio Letterwerk op (www.letterwerk.be).

Lex van der Steen

Lex van der Steen is schrijver, redacteur en buitenpromovendus filosoife aan de Radboud Universiteit.

Bart Verheijen

Bart Verheijen is universitair docent koloniale en wereldgeschiedenis, met als belangrijkste onderzoeksinteresse de politieke cultuur en de ontwikkeling van nationale identiteiten in de vroege negentiende eeuw in Europa en Nederlands-Indië. Hij promoveerde in 2017 op Napoleontische geschiedenis en heeft sindsdien gewerkt in Myanmar, Bali en Makassar.